Fietsen vanaf de maan

Deze kop geeft goed aan wat een kijkje door de ogen van buitenlanders kan opleveren. Afgelopen week was nl. het Velo-city2017 circus neergestreken in Nantes. Dit was de tweede keer dat er een internationaal fietscongres in Frankrijk werd georganiseerd (eerder in Parijs). En de Fransen hadden er inderdaad een circus van gemaakt. Naast dat er in het congrescentrum allerlei paralelsessies plaatsvonden van verschillenden gremia, zoals de jaarvergadering van de European Cyclists’ Federatie, waarover straks meer, was er ook veel aandacht in de stad voor de fietsers.

In Nantes was de gehele week een cultureel festival georganiseerd. Dit cumuleerde in een grote fietsparade door de stad op donderdagmiddag. Verschillende straten waren afgezet en uiteindelijk reden er 7.000 mensen mee in deze bonte optocht door het centrum. De Flintstones waren, wanneer ze hadden meegereden in hun auto, niet opgevallen. 

Door de Dutch Cycling Embassy, die prominent aanwezig was, waren bijvoorbeeld 100 oranje t-shirts uitgedeeld. Deze bleken tijdens de parade nuttig te zijn, omdat we elkaar dan ook makkelijker (was de bedoeling sic), terug konden vinden. In de parade reden ook veel kinderen of misschien wel kleuters. Dit laatste geeft goed aan dat het in Frankrijk niet meer alleen gaat om de lycra’s die als een fietskoeriers  door de stad gaan. Nantes had nl. verrassend veel fietspaden en rotondes waar fietsers relatief makkelijk konden oversteken.

Het straatmeubilair is daarnaast ook opvallend. Er was een heel palet van onderdelen, dat vooral in de nieuwe stadsdelen uniform was vormgegeven. Met andere woorden, de paaltjes, prullenbakken, reclamezuilen, lantaarnpalen, verkeerslichten, bankjes, geleidingshekken hadden meestal hetzelfde basisontwerp. Verkeerslichten hebben, anders dan bijvoorbeeld in Nederland geen zebrapatroon. Opletten of er in een paal een lamp of verkeerslicht zit is daarom wel belangrijk. In Nantes is ook goed te zien dat de binnenstad veel meer een ontmoetingsplaats is geworden. Veel toegangsstraten hebben nog wel stoepen met trottoirbanden, maar zijn geheel ingericht als voetgangersgebied, waar de fietsers vrij toegang hebben.

Duidelijk was ook dat het Nederlands programma Fiets Veilig hier nog niet bekend is. Er waren veel paaltjes van ongeveer één meter hoog die strak tegen het fietspad aanstonden, of midden op het fietspad. De fietspaden waren wel breed, maar werden door de plaatsing van dat straatmeubilair optisch /smaller en ook feitelijk onveiliger. Regelmatig was de boomspiegel onderdeel van een fietspad, staken de bomen over, of stond de reclamezuil ook duidelijk voor de fietsers op het fietspad. Kortom het leek erop dat er nog geen duidelijk verband was tussen deze elementen en fietsen, verkeersveiligheid.  Dat dit wel belangrijk is bleek wel uit het feit dat een van de Nederlandse deelnemers tegen een zogenaamde varkensrug (veiligheidsbobbel) aanreed en daardoor ernstig letsel opliep.

Dit laatste sluit weer aan bij de kritiek die Burkhard Stork, de directeur van de ADFC (de Duitse evenknie van de Fietsersbond) heeft op de Nederlandse visie over de relatie tussen de modal split en verkeersveiligheid. De stelling van veel Nederlanders, dat het veiliger wordt als er maar meer wordt gefietst gaat volgens hem mank (safety by numbers). Immers, volgens Burkhard is er een duidelijk relatie tussen de kwaliteit van de fietsvoorzieningen en de modal split. Juist specifieke maatregelen die het fietsen veiliger / makkelijker maken zijn volgens hem de sleutel tot een hoger aandeel van de fietsers in de modal split. En hoe beter de fietsvoorzieningen zijn hoe hoger het aandeel fietsers wordt. En volgens hem is dat hetgene waar Nederland anderen als voorbeeld kan dienen.

Tijdens het congres werd ook steeds vaker gesproken over de kwaliteit van de openbare ruimte, de mogelijkheid mensen te ontmoeten. En om in het Nederlandse jargon te stappen over verkeersbeleid en niet over het vervoersbeleid te spreken. Juist nu blijkt dat er mondiaal sprake is van een gigantische verstedelijking, waar mensen elkaar weer willen ontmoeten, in plaats van verstoppen in hun huis, buitenwijk wordt dat steeds belangrijker.

Tegelijkertijd werd ook geconstateerd dat, daar waar de snelheid van de vervoersstromen tussen de verschillende modaliteiten te groot is er afgescheiden verkeersstromen dienen te zijn.

Hier worden de grote internationale verschillen zichtbaar. In de Verenigde Staten wil een aantal fietsers juist serieus genomen worden en zich dus gewoon tussen de auto’s kunnen voegen. Dit zijn vaak de zogenaamde lycra’s die zich duidelijk zichtbaar in het verkeer bewegen. De Nederlandse fietshouding (the right up position) wordt hier ook duidelijk als anders gezien en verrassend, temeer daar we ons vooral niet tussen de andere auto’s willen bewegen. In Japan daarentegen bewegen fietsers zich ook tussen het andere verkeersdeelnemers, maar dan zijn het dan vooral de voetgangers.  Daar zijn er veel conflicten tussen de fietsers en voetgangers die zich op (te volle) trottoirs bevinden. Voor beide landen geldt dat het volgens hen gewenst is dat er speciale fietspaden komen.

Een nieuwe invalshoek werd gepresenteerd door André Dzikus, coördinator verstedelijking van UN Habitad, met het mondiale hoofdkwartier in Nairobi. Hij gaf aan dat het beleid van Bhutan als voorbeeld moet worden genomen. Daar is het doel niet het vergroten van het bruto nationaal product, maar het bruto nationaal geluk (BNG). Volgens hem is dat een nieuw referentiekader waartegen alle investeringen moeten worden afgezet. En, een belangrijke graadmeter voor dat BNG is het aandeel fietsen in de modal split. Los van alle discussies rond energie en verkeersveiligheid is dat volgens hem een extra reden om in alle vormen van niet-gemotoriseerd vervoer (NMV) te investeren. Door velen wordt dat laatste ook als doel gesteld. André sloot hierbij goed aan bij het belangrijkste woord van het congres. Namelijk dat zij die bezig zijn met de fiets in al haar verschillende facetten Future Makers zijn. 

De verschillende belangenorganisaties zoals de Fietsersbond in Nederland spelen hierbij een belangrijke rol. Nederland werd daar o.a. door André als voorbeeld genoemd.

Het was daarom ook verheugend dat William Nederpelt, van het Algemeen Bestuur van de Fietsersbond, maandag 1 juni in het bestuur is gekozen van de European Cyclists’ Federation. Hij kan daardoor de ervaring uit Nederland inbrengen en de ervaring uit andere landen makkelijker toegankelijk maken.  Zodat we niet alleen naar de maan kijken, maar ook vanaf de maan naar de aarde kunnen kijken.

Immers de foto’s die ooit vanaf de maan zijn gemaakt maken goed zichtbaar hoe kwetsbaar de aarde is en dat we er alles aan moeten doen om deze goed te beschermen voor de toekomst.  vlnr Wouter, Saskia, William, Jaap en onder Wimvlnr Wouter, Saskia, Wim, William en Jaap. 

 

Categorieën