Geef de straat terug

Een kleine straatrevolutie in Overbetuwe

Rob Theunissen wil anderen inspireren en optimaal veilige straten.

De straat van Rob

Driekwart jaar geleden begon Rob Theunissen het meldpunt ditisonzestraat.nl voor mensen zoals hijzelf, die het verkeer in hun eigen straat als gevaarlijk ervaren. Inmiddels hebben meer dan 120 mensen zich bij hem gemeld, uit alle hoeken van het land. Nu stapt Theunissen naar de Tweede Kamer én naar de rechter.

Alle mogelijke instanties en organisaties heeft Theunissen inmiddels benaderd. De SWOV, Veilig Verkeer Nederland, het CROW, de ANWB, de Fietsersbond, ingenieursbureau Goudappel, het Koninklijk Huis, de Nationale Ombudsman. Om aandacht te vragen voor het feit dat hij zich elke dag zorgen moet maken dat zijn eigen kinderen (8 en 10) of die van de buren worden aangereden voor hun eigen deur. ‘Alle vijf verkeerskundige instituten die ik heb gesproken geven aan dat het beste zou zijn om onze straat af te sluiten voor autoverkeer’, vertelt hij aan de telefoon. ‘Veilig Verkeer Nederland spreekt van “acuut gevaar”. Maar de gemeente weigert iets te doen. Ik hoor dit soort verhalen van veel mensen.’

Driekwart jaar geleden begon jij het meldpunt ditisonzestraat.nl. Wie melden zich?

Gemeenten gaan niet voor optimaal veilige straten, maar voor iets minder onveilige straten.

Rob Theunissen

‘Mensen van overal uit het land, van Limburg tot Zeeland tot Ameland, ook veel hier uit Overbetuwe. Ongeveer 70 procent woont aan een straat met lange rechtstanden. Dat zijn stukken straat van 70, 80, 90 meter lang waar je in de auto nog even het gaspedaal kunt intrappen. Zo’n 15 procent woont bovendien aan een straat zonder stoep, zoals ikzelf. Veruit de meeste mensen zijn in een strijd verwikkeld met de gemeente. Bij een minderheid denkt de gemeente welwillend mee, maar dan speelt geld altijd een rol. Het probleem in mijn ogen is dat gemeenten niet gaan voor optimaal veilige straten, maar voor iets minder onveilige straten.’

Je vraagt nu aandacht voor dit probleem bij het verkeersveiligheidsoverleg van de Tweede Kamer op 2 december. Wat hoop je te bereiken?

‘Landelijke wettelijke kaders om een limiet van 15 kilometer per uur te kunnen invoeren op straten die te sober zijn ingericht. Die ontbreken nu. Alles gaat over veilige snelheden, maar dan beginnen ze bij 30. En dan denk ik, jongens: dan rijd je nog steeds 8 meter per seconde. Daarin kan iemand met een vrachtwagen met alle banden over je heenrijden. Bij een inrichting zonder stoepen moet 15 sowieso wet worden.’

Verder zie ik veel Kamerleden in de media komen met optredens over provinciale en snelwegen: “kijk mij eens de doorstroming regelen”. Ze denken dat ze met snelwegen mensen aanspreken, maar daar is het probleem helemaal niet. De kans dat iemand een ander aanrijdt in een woonwijk is tien keer groter dan op zo’n grote weg waar niemand loopt Het zijn de woonwijken waar mensen wonen, waar kinderen spelen, waar mensen onveiligheid ervaren, waar het verkeer intimiderend is. Ik hoop dat er Kamerleden zijn die dit gaat inzien, en zich hard gaat maken voor deze mensen.’

Kun je je eigen woonsituatie beschrijven?

‘Ik woon in een woonwijk in Elst waar je 30 mag met de auto (Streetview). Er komen hier twee groepen samen die dat allebei niet gevaarlijk vinden, terwijl het dat wel is. Automobilisten realiseren zich niet dat dit een straat is zonder stoep. Kinderen ervaren het niet als gevaarlijk, omdat het een vrij rustige wijk is. Maar ze hebben maar een paar meter zicht (video). Als je uitgaat van dat slechte zicht en de tijd die nodig is om met een auto tot stilstand te komen, dan is een veilige snelheid voor automobilisten hier 10, hooguit 12. Er mag dus drie keer zo hard worden gereden als veilig is. En nu steeds meer auto’s elektrisch worden, hoor je ze nog minder goed aankomen, terwijl kinderen juist op hun gehoor vertrouwen.’

Is het niet een zeldzaamheid, een straat zonder stoep?

30wegen
Deze kaart laat alle 30 km/u wegen in heel Nederland zien. De groene wegen hebben aan één kant van de weg of zelfs aan beide kanten van de weg een stoep. De rode wegen hebben geen stoep. Beeld-auteur: Hans Drolenga/SWECO

‘Dat zou je denken, maar er zijn heel veel straten zoals de onze, en ze worden nog steeds gebouwd. Dat vind ik nog het ergste.’

‘Onze straat is een light-versie van een Shared Space zoals die in Friesland is ontwikkeld. Het idee van een echte Shared Space is: laat iedereen de weg delen met een inrichting die ervoor zorgt dat je moet opletten. Maar bij ons in de wijk, die vijftien jaar geleden is opgeleverd, is dat concept misbruikt om maar zoveel mogelijk rijtjeshuizen bij elkaar te kunnen proppen, want dat is goedkoop. Hier rijden automobilisten gewoon hard door. En nu is er geen manier om de straat nog anders in te richten.’

Hoe reageren lokale politici?

‘Vaak zien ze het probleem gewoon niet. Sommigen komen kijken, en zeggen: ‘We staan hier nu al een hele tijd en er gebeurt toch niks?’ Maar we hebben zelf al zoveel bijna-aanrijdingen gezien, er zelfs één op video staan. D66-raadslid Roel Eefting, die zelf bijna werd aangereden toen hij langskwam, ziet het probleem nu wel en maakt zich hard voor ons. Maar tegelijkertijd worden we actief tegengewerkt. Met als dieptepunt dat  een communicatieadviseur van de gemeente naar Veilig Verkeer Nederland heeft gebeld met de vraag om uit hun rapport te schrappen dat er sprake is van ‘acuut gevaar’ in onze straat. Hoe kan het dat mensen die voor verkeersveiligheid opkomen worden tegengewerkt? Dat heeft me een stuk activistischer gemaakt.’

Wat is de oplossing volgens jou?

‘De gemeente heeft onlangs een paaltje neergezet een straat verderop, want dan zou het hier rustiger worden. Maar als je het hier echt veilig wil inrichten dan moet je dat paaltje in deze straat neerzetten. En om het probleem niet te verschuiven naar een andere straat, moet je dat dat daarna in de hele wijk doen. Kortom: de wijk had nooit zo mogen worden aangelegd. De SWOV raadt een hydraulische paal aan, die we naar beneden kunnen doen als er iemand moet verhuizen, of voor de pakketbezorger. Een andere optie: alle auto’s aan de rand van de wijk parkeren. Maar belangrijker is dat dit soort wijken niet meer worden aangelegd.’

Je gaat ook een rechtszaak beginnen. Wat wil je daarmee bereiken?

rob-theunissen
Rob Theunissen

‘Een verkeersbesluit-15 voor onze straat. Dat betekent dat de gemeente wordt gedwongen om het hier in te richten als een 15-kilometergebied, wat bij ons zal neerkomen op afsluiting van het verkeer omdat dat de enige manier is. Ik wil naar de rechter omdat dit nu niet goed bij wet is geregeld. Gemeenten worden nu steeds juridisch gesteund doordat een stoep bijvoorbeeld een ‘voorkeursoptie’ is. De inrichting van straten verloopt volgens richtlijnen, waarvan mag worden afgeweken. Dat wordt lokaal bepaald. Maar gemeenten hebben geen expertise. Bij duidelijke wetten die een ongevaarlijke straat garanderen, zullen gemeenten minder risico’s nemen. Dan komen straten zoals die van ons er niet meer doorheen. Ik ben een crowdfunding begonnen om de rechtszaak te bekostigen. We maken een goede kans.’

Wat zeggen jouw buren ervan?

‘Drie kwart is het met me eens. Eén kwart niet. Zij zeggen: “Wij ervaren geen verkeersonveiligheid.” Naar hen wordt snel geluisterd.’

Maar driekwart van je buren is het dus wel met je eens. Spreken die zich uit?

‘Dat beginnen ze nu wel te doen. In dit soort verkeerskwesties is het altijd een stille meerderheid die zich onveilig voelt en die dichtklapt en een felle minderheid die de anderen overschreeuwt. Ik zie het inmiddels als een innovatietraject. Je moet klein beginnen en iedereen stapje voor stapje meenemen. En er zullen altijd mensen het niet eens zijn met wat je wil.’

aurelius_2
Beeld-auteur: Gerard Burgers

Waar haal jij je energie vandaan?

‘Ik heb vaak genoeg tegen mezelf gezegd: ik stop ermee. Ik verhuis. Wat ik anderen ook zie doen. Maar als het misgaat op deze straat, de komende tijd, of drie jaar nadat ik verhuisd ben, dan kan ik mezelf niet meer in de spiegel aankijken. Er moet een revolutie plaatsvinden. De kunst is elkaar te inspireren. En om bij anderen het begrip te kweken dat heel erg veel mensen in dit land zich geïntimideerd voelen door verkeer voor hun eigen deur, en dat dat niet normaal is. Begrip voor elkaars zorgen is het allerbelangrijkste.’

In 2022 wil de Fietsersbond verder gaan met het initiatief ‘Geef de Straat Terug’, waarmee we mensen willen helpen om hun straat vriendelijker te maken voor mensen in plaats van voor auto’s. Wil je op de hoogte blijven? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief Fietsflits. Wil je ons steunen en de campagne mogelijk maken, word dan lid van de Fietsersbond.

Categorieën