De fatbike is razend populair. Sinds je op een snorscooter verplicht een helm moet dragen (vanaf 1 januari 2023), kopen veel mensen een fatbike als alternatief. Maar niet alleen scooterrijders kiezen hiervoor, ook op kinderen heeft de fatbike aantrekkingskracht. Dit zorgt voor levensgevaarlijke situaties. 

VeiligheidNL ziet dat steeds meer kinderen betrokken zijn bij ongelukken met fatbikes. Recente cijfers laten zien dat meer dan de helft van de slachtoffers van fatbike-ongelukken kinderen tussen de 10 en 14 jaar zijn. Dit komt vaak omdat fatbikes veel te hard gaan.

Een fatbike kan gemakkelijk worden opgevoerd (bijvoorbeeld via een app) en rijdt zo sneller dan de toegestane 25 kilometer per uur. RTL Nieuws laat in deze video zien hoe eenvoudig het is om een populaire Chinese fatbike op te voeren. Je hoeft alleen maar de instellingen aan te passen om de snelheid te verhogen naar dik 40 kilometer per uur. Harder rijden zorgt voor meer ongelukken en maakt fietsen minder veilig. Opgevoerde fatbikes zijn gevaarlijk voor de bestuurders zelf, maar ook voor passagiers achterop en andere verkeersdeelnemers.

5 vragen aan Kees Bakker

Wat is het probleem met de fatbike? Is de fatbike geschikt voor kinderen? Kees Bakker, consumentenvoorlichter van de Fietsersbond, geeft antwoord op 5 vragen over fatbikes.

Wat is het probleem met de fatbike?

“Een fatbike is vaak gewoon een ‘sjoemelscooter’. Als een fatbike voldoet aan de regels voor elektrische fietsen is er in principe niets mis. Helaas is dit regelmatig niet het geval. Veel fatbikes worden opgevoerd door de snelheidsbegrenzing te verwijderen of door er een gashendel op te zetten, waardoor trappen helemaal niet meer nodig is.

Een opgevoerde fatbike is een illegaal motorvoertuig en mag de weg niet op. Zelfs niet met helm en rijbewijs. Daarnaast hebben veel fatbikes een krachtigere motor dan de toegestane 250 watt, vaak wel 750 watt, wat ze, als de begrenzing eraf is, nog gevaarlijker maakt.”

Wat gebeurt er als je met een opgevoerde fatbike de weg op gaat?

“Als je met een opgevoerde fatbike de weg op gaat, riskeer je een boete van € 310. Bij een volgende aanhouding kom je er niet meer met een boete vanaf, maar kan de politie de fatbike in beslag nemen. Daarnaast kun je ook nog een boete krijgen omdat je onverzekerd rondrijdt op een motorvoertuig: € 495 in 2024. Als je geen rijbewijs hebt, kan daar nog eens € 430 bijkomen. Het is ook een overtreding waarvoor een strafbeschikking wordt uitgevaardigd. Het betalen van de strafbeschikking levert een aantekening op je strafblad op als je ouder dan 11 jaar bent.

Als je met een opgevoerde fatbike een ongeluk veroorzaakt, ben je niet verzekerd. Je aansprakelijkheidsverzekering dekt de schade niet. Je loopt het risico persoonlijk aansprakelijk te worden gesteld voor alle schade, inclusief letselschade en materiële schade. Dit heeft vaak lange en ingrijpende juridische procedures tot gevolg. Ouders kunnen ook aansprakelijk worden gesteld voor schade veroorzaakt door hun kinderen tot 15 jaar.

Bewustwording bij ouders is daarom heel belangrijk; laat je kind niet op een opgevoerde fatbike rijden.”

Fatbikes zijn populair bij een jonge doelgroep. Vindt de Fietsersbond een fatbike geschikt voor kinderen?

“Met fatbikes kun je heel hard rijden, wat gevaarlijk is voor jonge kinderen die nog niet de nodige vaardigheden en het beoordelingsvermogen hebben ontwikkeld om veilig te fietsen. Ze zijn onvoldoende in staat om risico’s goed in te schatten. Ook zijn fatbikes meestal groter en zwaarder dan gewone fietsen, wat ze moeilijk te hanteren maakt voor kinderen. Daarnaast worden kinderen vaak afgeleid door elkaar wanneer ze samen op een fatbike zitten.

De Fietsersbond is daarom geen voorstander van fatbikes voor kinderen. Afstanden tot 10 kilometer kun je prima op een fiets zonder ondersteuning afleggen. Ouders moeten goed nadenken voordat ze hun kinderen op een fatbike laten rijden. Is het niet veel veiliger, gezonder en leuker om gewoon lekker zelf te trappen?”

Is een minimumleeftijd instellen een goed idee?

“Het instellen van een minimumleeftijd is een lastige kwestie. Een fatbike is een elektrische fiets. Een minimumleeftijd voor een fatbike geldt dus ook voor alle elektrische fietsen. Voor jongeren in buitengebieden die meer dan 10 kilometer naar de middelbare school moeten fietsen, is een elektrische fiets vaak een uitkomst. Deze kinderen worden de dupe van een minimumleeftijd en dat willen we niet. We steunen een onderzoek naar het instellen van een minimumleeftijd voor 12 jaar voor elektrische fietsen. Kinderen in de lagere schoolleeftijd hoeven immers niet zo ver naar school te fietsen.

De Fietsersbond vindt het belangrijk dat de verkoop van makkelijk op te voeren e-bikes verboden wordt. En dat er strenger wordt opgetreden tegen het opvoeren van elektrische fietsen, zoals de fatbike. Tot slot roepen we ouders op hun verantwoordelijkheid te nemen: laat je kind niet op een opgevoerde fatbike rijden!”

Hoe zie jij de toekomst van de fatbike?

“Het kan alle kanten opgaan. De elektrische fiets, in al zijn vormen, is een blijvertje. Nu staat de fatbike in de spotlight, maar over een tijdje is het misschien weer een ander model. De fatbike moet nu aan dezelfde kenmerken voldoen als een elektrische fiets, terwijl de motor andere eigenschappen heeft. Daar moet onderzoek naar gedaan worden. Als de fatbike in een andere categorie voertuigen terecht komt, kunnen er andere eisen gesteld worden. De Tweede Kamer en de minister zijn nu aan zet.

De Fietsersbond maakt zich hard voor stevige handhaving van opgevoerde fatbikes op de weg om de verkeersveiligheid te vergroten. We pleiten voor serieus onderzoek naar de vraag of de fatbike een andere categorie voertuig kan worden. Tegelijk pleiten wij voor strengere controle van fatbikes die naar Nederland geïmporteerd worden en het beter reguleren van de verkoop. Zo zorg je er namelijk voor dat aangeboden fatbikes in webshops en winkels in elk geval aan de kenmerken van elektrische fietsen voldoen.

Bovenal pleit de Fietsersbond voor een voorlichtingscampagne over de gevaren van (opgevoerde) fatbikes, zowel gericht op ouders als op kinderen.”