Leestip: Pete Jordan bezingt Nederland Fietsrepubliek

De fietsrepubliek van Pete Jordan is een magnifieke studie, hèt boek over de Amsterdamse en daarmee ook de Nederlandse fietscultuur.

Fietsenvissers

Fietsgek Pete Jordan kwam in 2002 vanuit Amerika naar Nederland omdat hij in de fietshoofdstad van de wereld wilde leven. Als buitenlander vallen hem dingen op die voor een Nederlander vanzelfsprekend zijn:  hoge aantallen fietsers, soorten fietsers, van zwangere vrouwen en boodschappenjongens tot fietsende nonnen , de spullen die ze vervoeren op hun fiets, achterop zitten, door rood rijden, rijden zonder licht, de handelaren in gestolen fietsen op de Grimburgwal, de fietsenvissers die fietsen uit de grachten halen. Pete Jordan geniet van die Nederlandse fietscultuur, elke dag weer.

‘Ik-wil-mijn-fiets-terug-houding’

Maar Pete Jordan gaat verder. Hij heeft niet alleen geobserveerd, maar ook een diepgaande studie gemaakt van de ontwikkeling van het fietsgebruik en de fietscultuur. Hij heeft bijvoorbeeld in alle Nederlandse films die hij heeft gezien gelet op de plaats van de fiets, schreef een fraai hoofdstuk over de verschillen in auto- en fietsgebruik tussen Amerika en Nederland en maakt duidelijk waar de ‘Ik wil mijn fiets terug’-houding tegenover Duitsers precies op is gebaseerd.

Elitevoertuig

De Fietsrepubliek schetst ook de historische ontwikkeling van de fiets. Van nieuw voertuig van de elite aan het eind van de negentiende eeuw naar het massatransportmiddel van de eerste helft van de twintigste eeuw tot aan de opkomst van de auto die de fiets verdrong  en de herontdekking van de fiets vanaf de jaren zeventig, mede door de Fietsersbond.

Fietsers de baas

Maar boven alles is  De Fietsrepubliek een eerbetoon aan de anarchistische Amsterdamse fietser, die het niet zo nauw neemt met de regels en moeilijk te sturen valt. Begin twintigste eeuw deden bestuurders al vergeefse pogingen de fietsers te sturen. De fietsers weigerden te accepteren dat straten waren afgesloten, zetten hun fiets niet op slot, voerden geen licht, zetten hun fiets niet op slot enzovoort enzovoort. In de Amsterdamse fietsrepubliek zijn fietsers de baas, zo is het en niet anders.

Psychologie van de fietser

Iedereen die het fietsen in Nederland een warm hart toedraagt moet het boek van Pete Jordan lezen. En voor beleidsmakers die het gedrag van fietsers willen veranderen is het verplichte kost. Ze kunnen ervan leren dat veel van hun voorgangers van een koude kermis thuiskwamen omdat ze niet aansloten bij de vrijgevochten psychologie van de fietser.