Wat hebben de Lijst-Fortuyn en Leefbaar Nederland voor fietsers in petto? Niet zo bijster veel. De nieuwe partijen willen meer luisteren naar mensen in de wijken. In de praktijk betekent dat vaak: meer luisteren naar autobezitters.
‘Zaterdagnacht zag ik ineens mijn gestolen gewaande fiets in de stad staan.’ Zo begint een van de vele columns van Pim Fortuyn. Onze kandidaat-premier heeft dus niet alleen een Daimler met chauffeur en twee hondjes, maar ook een fiets! In de rest van de column echter geen woord meer hierover. Nee, het gaat over de taxichauffeur die hem naar huis bracht om het fietssleuteltje op te halen, en zich dan ontpopt als een ordinaire dief.
Ook in zijn laatste boek c.q. verkiezingsprogramma ‘De puinhopen van acht jaar Paars’ komt het woord fiets nauwelijks voor. Op pagina 99 windt Fortuyn zich erover op dat er zoveel auto’s en fietsen worden gestolen. Zijn oplossing: het georganiseerde netwerk achter deze diefstal aanpakken. Op pagina 127 van zijn ‘genadeloze analyse’ (zoals het omslag vermeldt) lezen we in een paragraaf over het verkeer Fortuyns oplossing voor de fileproblematiek: via ICT het werk naar de mensen toebrengen en zo onnodige mobiliteit voorkomen. Ook moet er een perfect werkend openbaar-vervoersnet komen in de steden. Geen woord over de fiets. Wel moeten we ophouden met ‘dat gezeur over de natuur en het milieu.’ Immers: ‘we willen nog wel een paar centen verdienen’.
Wat heeft die andere nieuwkomer aan het politieke front, Leefbaar Nederland, voor fietsers in petto? ‘Nederland leefbaarder maken betekent een herwaardering van de kleinschaligheid’, staat er bijvoorbeeld in het verkiezingsprogramma te lezen. Weg dus met megalomane stadsontwikkelingsprojecten waarin parkeergarages doorgaans een veel prominentere plaats innemen dan fietsenstallingen. Verder lezen we: ‘We kunnen niet zuinig genoeg zijn op ons kostbare milieu.’ Dat klinkt veelbelovend. In de verkeersparagraaf van het partijprogram wordt echter niet over de fiets gerept. Wel is men voor een sterke stimulering van het openbaar vervoer. Maar autobezitters kunnen met een gerust hart op Leefbaar Nederland stemmen: men pleit voor teruggave van het kwartje van Kok en waar nodig de verbreding van wegen.
In Utrecht hebben de Leefbaren de afgelopen anderhalf jaar laten zien wat fietsers van hen kunnen verwachten. Sinds die tijd is er namelijk een ‘Leefbare’ verkeerswethouder. In het verkiezingsprogramma van Leefbaar Utrecht werd gepleit voor verkeerslichten die beter op fietsers zijn afgesteld, meer stallingmogelijkheden en betere fietsverbindingen. Jan van der Horst, van de lokale Fietsersbond-afdeling vindt echter dat het fietsbeleid er niet op vooruit is gegaan sinds Leefbaar Utrecht deel uitmaakt van het college. ‘Je weet niet zo goed wat je aan ze hebt. Er is geen duidelijk visie op het verkeer.’ Het gebrek aan ideologische basis bij de Leefbare partijen wreekt zich, vermoedt Van der Horst. Ook een ander kenmerk van de Leefbaren ziet hij als een gevaar voor het fietsbeleid: het beter luisteren naar mensen in de wijken: ‘Wanneer er een inspraakavond is over meer fietstrommels denken fietsers: ‘prima plan’, daar hoeven we niet naartoe. Gevolg is dan dat op zo’n avond vooral automobilisten die hun parkeerplaats in gevaar zien zich roeren. De aanwezige ambtenaren concluderen dan dat er geen draagvlak voor het plan is.’ Leefbaar-raadslid Jan Peetoom sluit niet uit dat het soms zo kan werken, hoewel hij dat zelf nog nooit heeft meegemaakt. Overigens zegt Peetoom – een fanatiek fietser – in de raad regelmatig kritische geluiden te laten horen over het fietsbeleid van het huidige college.
Alles bij elkaar dus geen al rooskleurig beeld. Fortuyn en de Leefbaren pretenderen beiden beter te luisteren naar ‘gewone’ burgers dan de politici van bestaande partijen. Maar ‘beter luisteren’ wil in de praktijk nogal eens neerkomen op oppervlakkig populisme. En iedere populist weet dat de auto nog altijd heilig is. Dat geldt helaas niet voor de fiets.
Sylvester Hoogmoed
Vogelvrije Fietser, mei 2002
Categorieën