Parkeerautomaten uit de polder

Parkeerautomaten uit de polder
‘Mensen noemden hem Willy Wortel’

In een bouwschacht van de Noord-Zuidlijn had Amsterdam de ‘revolutionairste stalling ter wereld’ kunnen bouwen. De gemeenteraad vond het te duur. ‘Die ondergrondse ruimte krijg je in de binnenstad natuurlijk nooit meer terug.’

Tussen de weilanden en de kassen van Lisserbroek zijn de problemen van overvolle stallingen en uitpuilende rekken ver weg. Maar toch wordt daar in een onopvallende bedrijfshal gewerkt aan een van de grote problemen van drukke binnensteden: waar moeten alle fietsen gestald worden?

Metaalbedrijf
En als je het bedrijfspand binnenstapt – een voormalige tuinbouwloods – lijken oplossingen voor fietsparkeerproblemen nog steeds heel ver weg. Lo Minck Systemen oogt als een gemiddeld metaalbedrijf.
Maar de ontwerpafdeling op de eerste verdieping, waar zo’n tien man achter de schermen zitten, verraadt dat hier meer gebeurt dan alleen lassen en frezen. In de kraakheldere werkruimte worden gecompliceerde lopende-bandsystemen bedacht, waarmee bijvoorbeeld 33.000 bussen luchtverfrissers per uur kunnen worden gevuld. Of een volledig gerobotiseerde inpakafdeling van een kaasfabriek. De kazen worden van de band getild, in een doos gestopt en die komen weer op een pallet en de laatste robot rijdt een volgeladen pallet naar de opslagruimte.

Fietsparkeerautomaat
Wat het bedrijf met kazen en luchtverfrissers kan, kan het ook met fietsen. Lo Minck Systemen maakt automaten die fietsen opbergen in een stalling en op verzoek ook weer teruggeven. In Amsterdam-Noord staat zo’n fietsparkeerautomaat. Met een pasje opent de deur van een huisje zich. Je schuift je fiets erin. Vervolgens blazen kevlar-zakjes zich op waarmee de fiets wordt klemgezet. En onder de grond wordt de fiets volledig automatisch netjes weggeborgen. Volgens Lo Minck Systemen werkt het al tien jaar nagenoeg storingsvrij.
Hoe is het bedrijf van lopende-bandsystemen in het parkeren van fietsen terecht gekomen? ‘Mijn vader is het bedrijf in 1990 begonnen’, vertelt Arjan Minck, die nu met twee compagnons de directie voert. ‘Hij kwam Luud Schimmelpenninck (de bedenker van het witte fietsenplan, red.) tegen. Hij was toen samen met de Postbank met een leenfietsenplan bezig. En mijn vader heeft daar toen iets voor gebouwd.’ Uiteindelijk is dit witte fietsenproject aan vandalisme ten onder gegaan.

OV-fiets
Maar met leenfietsen is Lo Minck wel verder gegaan. Alle OV-fietskluizen worden gebouwd en beheerd door Lo Minck Systemen. Dat geldt ook voor de OV-fietscarrousel. Dat is een rond gebouwtje waar op vertoon van het pasje een OV-fiets uitkomt. En dat gaat goed. ‘Op het gebied van de automatische stallingen hebben we eigenlijk nauwelijks concurrentie. Maar we hebben wel last van bedrijven die slechte geautomatiseerde stallingen hebben gebouwd. Als het systeem niet werkt, verliezen mensen hun vertrouwen in een fietsparkeerautomaat.’
‘Onze kracht is de ervaring die we in de industriële wereld hebben opgedaan. De productielijnen die we bouwen, moeten heel betrouwbaar zijn. Elk uur dat een productielijn niet draait, kost de bedrijven veel geld. Je moet daarom kwalitatief hoogwaardige componenten gebruiken. Die zijn duurder, maar garanderen wel een hoge betrouwbaarheid.’
Inmiddels is over de grenzen bekend dat Lo Minck Systemen weet hoe je automatisch fietsen moet stallen en weer uitgeven. In het Duitse Münster is een stalling geplaatst, die lijkt op die in Amsterdam-Noord. Straatsburg overweegt voor een binnenstadstalling zes van deze systemen, met een totale capaciteit van 300 fietsen. En een Maleise investeerder heeft Lo Minck Systemen gevraagd een plan te maken voor een volautomatische stalling voor het Battersea Power Station, de beroemde voormalige kolencentrale in Londen. ‘Het is het grootste bakstenen gebouw van Europa. Maleise investeerders willen er een luxueus appartementencomplex bouwen. Een prestigieus project. Wij zijn gevraagd om een offerte in te dienen voor een automatische stalling voor drieduizend fietsen. Elke fiets krijgt zijn eigen kluisje. Dat is voor ons een miljoenenproject.’

Schuurtje
Lo Minck Systemen heeft een klassieke start gehad. Lo Minck zegde zijn baan op bij een bedrijf dat lopende-bandsystemen maakt en begon voor zichzelf in een schuurtje achter het huis. Lo Minck is inmiddels 70 jaar oud en blijft onvermoeibaar bezig met allerlei uitvindingen. ‘Mensen noemden hem vroeger Willy Wortel’, zegt zoon Arjan Minck. Als ik binnenkom, demonstreert Lo Minck meteen enthousiast een opvouwbaar tramstoeltje. Als je hem inklapt, komen rode fietshaken tevoorschijn. En daar kun je je fiets aan vast maken. De stoeltjes zijn voor tramlijn 26 in Amsterdam. Zo kunnen inwoners van IJburg de fiets meenemen in de tram. In een handomdraai worden de fietsplekken weer zitplaatsen zodat de tram ook voor andere lijnen geschikt is waar de fiets dan weer niet in mee mag.

Uniekaas
Arjan Minck is ruim anderhalf jaar geleden in het bedrijf gestapt. Van techniek heeft hij niet zo veel verstand als zijn vader, maar van verkopen des te meer. Zo heeft hij jarenlang bij Uniekaas gewerkt en wereldwijd kaas verkocht.
Die ervaring zet hij nu in om een ander onderdeel van het Nederlands cultuurgoed aan de man te brengen: fietsen stallen. Minck wil niet alleen spullen verkopen, maar concepten. Dat wil zeggen: oplossingen. Een voorbeeld is de VelowUp! 
Op het eerste gezicht is het gewoon een apparaat om je fiets verticaal te stallen. Het werkt zo: je zet je voorwiel in een haak en een gasveer tilt je fiets op. Handig voor in een schuurtje. Maar vooral handig om in lange smalle ruimtes toch heel veel fietsen te kunnen stallen. Dat komt van pas als je een oud pand in de binnenstad wilt transformeren tot een stalling. De VelowUp! komt dan ook terug in een ‘methodologie’ die Lo Minck Systemen samen met architectenbureau INBO heeft ontwikkeld.

Hoge kosten
‘Met deze methodologie willen we gemeenten laten zien hoe je in bestaande gebouwen efficiënt en effectief stallingen kunt maken.’ Je kunt er een detectiesysteem bij bestellen dat registreert wie of welke fiets er binnenkomt, waar die wordt geparkeerd en hoe lang die er staat. Daarvoor werkt Lo Minck Systemen samen met twee andere bedrijven, opgericht door oud-collega’s van Lo Minck: Ubink Machinebesturingen en WBT. Zij verzorgen het elektrotechnische deel en de besturingstechnologie van de automatische systemen.
De automatische stallingen zijn natuurlijk duurder dan gewone fietsenrekken. ‘Straatsburg overweegt de aankoop van zes volautomatische stallingen. In Nederland zijn gemeenten terughoudender. Het mag niet te veel kosten. Het plaatsen van nietjes (parkeerrekken in de vorm van een nietje, red.)  is veel goedkoper en minder riskant voor degenen die het besluit moeten nemen. Ik wil zeker niet beweren dat een automatische stalling de oplossing is voor het fietsparkeerprobleem. Maar voor specifieke locaties en voor specifieke doelgroepen is een volautomatische stalling vaak wel de beste oplossing.’

Fietshoofdstad
Minck noemt het plan voor een stalling onder het Muntplein in Amsterdam. ‘Onder het Muntplein was een schacht voor de bouw van de Noord-Zuidlijn. Wij hebben een ontwerp gemaakt voor een automatische stalling in deze betonnen cilinder.’ Het plan was om acht roterende platforms in de schacht te bouwen. Op elk platform passen achttien fietsen. Bovenop de schacht komt een klein huisje waar je de fiets in kunt schuiven en vervolgens wordt de fiets op een van de platforms opgeborgen.
Minck: ‘Als je je fiets ’s ochtends vroeg stalt en je geeft aan dat je later in de middag je fiets weer nodig hebt, bergt het systeem op een van de onderste platforms de fiets op. Gedurende de dag wordt de fiets al naar boven verplaatst zodat die meteen beschikbaar is wanneer je  hem nodig hebt. En als je aangeeft dat je over een uurtje terug bent, blijft de fiets op het bovenste platform. Het zou de revolutionairste stalling ter wereld zijn geweest en Amsterdam had zich hiermee kunnen profileren als de fietshoofdstad van de wereld. We hebben het aangeboden voor 6,5 ton en we zouden ook de technische risico’s in het eerste jaar voor onze rekening nemen. De VVD en een deel van de PvdA waren tegen, we kwamen uiteindelijk twee stemmen te kort in de gemeenteraad. Nu is de schacht dichtgegooid. Erg jammer, want die ondergrondse ruimte krijg je in de binnenstad natuurlijk nooit meer terug.’

Ondergrondse stalling
Als het even kan, vermijden fietsers ondergrondse stallingen. Lo Minck Systemen heeft iets bedacht voor de vervelende trappen: vogelvrijefietser.nl/ondergronds