Fietsen naar 2040

Er zijn meerdere trends die invloed hebben op het gebruik van de fiets. Denk aan: verstedelijking, klimaat, gezond leven, vergrijzing, migratie, een verontrustende tweedeling in transportmogelijkheden en ten slotte weer hele nieuwe kansen door smart mobility.

Marco te Brömmelstroet, wetenschappelijk directeur van het Urban Cycling Institute in Amsterdam, verwacht dat het aantal fietsen en de invloed van tekentafelnormen drastisch zal afnemen, maar dat er meer ruimte komt voor de choreografie van de zwerm. Stedenbouwkundige en oud-rijksadviseur Rients Dijkstra vindt dat ontwerpers moeten beseffen dat de auto maar één van de vele gebruikers van een woonwijk is.

Wat de fiets in de toekomst kan betekenen voor de mens is nog ongewis. Een e-bike kan automobilisten verleiden om over te stappen op de fiets, maar ook fietsers hun nodige beweging ontnemen. Toch is de balans positief. Volgens Elly van Kooten, directeur van de GGD in Rotterdam, zijn er mooie kansen voor fietsen, lopen en buiten bewegen. ‘Geluksprofessor’ Patrick van Hees noemt de fiets het ideale geluksvervoermiddel dat ontspanning en gezondheid brengt.

Fiets en openbaar vervoer zijn in hoge mate aanvullend. Eigenlijk zou je ze kunnen zien als één systeem. Het zijn elkaars beste vrienden en vaak versterken ze elkaar. Om de combinatie echt als één te laten functioneren, moeten zaken als branding en ict echt verbeteren. GVB-directeur Alexandra van Huffelen denkt dat de fiets met afstand het populairste vervoermiddel in de stad zal zijn. Ronald Haverman, bedenker van de OV-fiets, ziet nog veel meer potentie voor de deelfiets, die in het buitenland inmiddels veel populairder is dan in Nederland.

De fiets is afgelopen honderd jaar weinig veranderd. Dat zal komende jaren echter zeker niet het geval zijn. Zal de fiets er over 40 jaar überhaupt nog zo uitzien als nu? Rijdt tegen die tijd iedereen op een elektrische fiets of op een speed pedelec? Of zijn fietsen, waar men moet meetrappen misschien wel helemaal vervangen, door zogenaamde Light Electric Vehicles bijvoorbeeld? Taco Carlier, een van de oprichters van VanMoof, gelooft niet in grote veranderingen in fietstechniek, maar wel in het beperken van fietsdiefstal via slimme sloten. Onderzoeker en lector Paul van de Coevering denkt dat we snel onze infrastructuur moeten aanpassen, waarbij de fiets vaker de maat der dingen mag zijn.

De discussie over auto en fiets is vaak een ruimtelijke discussie. In de huidige mobiliteit nemen fietsen en lopen landelijk al de helft van alle verplaatsingen voor hun rekening en dit aandeel groeit per dag. Hiermee groeit ook het besef dat er voor de auto minder plaats kan zijn in het stedelijk gebied. Carlo van de Weijer, director Smart Mobility aan de TU Eindhoven, wil van meer-harder-sneller naar beter-mooier-duurzamer. Raymond Gense, strateeg bij auto- en fietsbedrijf Pon, denkt dat de auto in 2040 uit de binnensteden gaat verdwijnen.