De Meefietslijn

‘In Utrecht is pas nog een vrouw bekeurd door een mannelijke agent omdat ze zich onveilig voelde en op de fiets zat te bellen’, vertelt Maartje. ‘Twee vrouwelijke agenten adviseerden haar later dat ze bezwaar moest maken. Gelukkig heeft de politie in die omgeving nu afgesproken coulant met mensen om te gaan die bellen om zich veilig te voelen.’
Zo actueel is de Meefietslijn van Lisa Strijbosch en Maartje de Goede dus. Donderdagavond 10 december bij een Siberische gevoelstemperatuur van min tien stonden ze met een tafeltje en fietsstoel bij station Vaartse Rijn in Utrecht.

Maartje: ‘De politie in Utrecht adviseerde vrouwen om niet meer alleen te fietsen nadat een belager een aantal slachtoffers had gemaakt in de wijk Lunetten. Heel bizar. De slachtoffers wordt gevraagd zich aan te passen terwijl de daders de omgeving onveilig maken. De focus zou moeten liggen op ‘Val niet aan’ in plaats van ‘Zorg dat je niet aangevallen wordt’.  Lisa: ‘Het is pleisters plakken, maar in plaats daarvan moet je naar het systeem kijken en de omgeving. Toen bedachten we dat we iets ludieks wilden doen met het idee van meefietsen voor sociale veiligheid’ en door corona werd dat bellend meefietsen.’ (Voor de veiligheid met oortjes in uiteraard.)

Lisa: ‘Sinds ik in Zeist woon ga ik minder vaak laat stappen in Utrecht, maar ik had daar nooit zo over nagedacht. Ook liet ik wel eens een feestje schieten omdat ik het niet zo’n fijn idee vond om ’s avonds laat alleen terug te fietsen. Nu ik me meer met sociale veiligheid bezig houdt, ben ik me er meer bewust van dat ik mijn gedrag aanpas en hoe zonde dat is. Voorheen zag ik dit als vanzelfsprekend. Dat ik mijn gedrag aanpaste, vond ik gewoon.’
Maartje: ‘Ik ben al jaren bezig met het thema sociale ongelijkheid en bekijk de wereld door een feministische lens. Toch dacht ik dat ik mezelf niet onveilig voelde op de fiets, maar ik werd me er door dit project ook weer van bewust dat ik omrij als ik een groep mensen in het donker zie staan.’
Op de Meefietslijn krijgen ze veel enthousiaste reacties. ‘Mensen waren opgelucht dat ze eindelijk hun verhaal konden doen. We hadden het gevoel dat we een gat opvulden. Iedereen had een verhaal en je merkte dat ze dat nog niet vaak hadden gedeeld. We hebben best heftige verhalen gehoord. Iemand met een vriendin die van haar fiets was gesleurd. En een vrouw was na haar nachtdienst door een schreeuwende man met een masker opgewacht. Je denkt snel dat het normaal is. Je past je gedrag eraan aan. Terwijl naar oplossingen gekeken moet worden.’

Lisa en Maartje ontdekten ook een verschil in beleving van onveiligheid. Het bleek zo te zijn dat mensen die bijvoorbeeld in de verslavingszorg, met dak- en thuislozen of in de horeca werkten, zich minder vaak bedreigd voelden door zogenaamde ‘ongure types’. ‘Iemand zei: ‘Ik werk in de horeca, dus die mensen waar anderen bang voor zijn, dat zijn mijn stamgasten.’ Voor hen was het zogenaamd rare gedrag minder onvoorspelbaar. Toen dachten wij: Het is goed als iedereen meer verschillende mensen leert kennen. Dan ben je minder snel bang. Wij komen allebei van het platteland. Een verschil was dat je elkaar daar groette op de fiets. Misschien moeten we dat in de stad ook doen.’
Sociale onveiligheid bleek, zoals verwacht, vooral iets waar vrouwen door belemmerd worden. ‘Er waren een paar mannen die wel eens bang waren in elkaar geslagen te worden door vechtlustige mannen met een biertje op, maar we hoorden vaak: ‘Ik ben een man dus ik heb er nog niet over nagedacht.’
Misschien dat daarom sommige agenten zich niet kunnen voorstellen waarom vrouwen gaan bellen op de fiets als ze zich onveilig voelen.’

‘Dat vroegen veel mensen, ja. We hebben nagedacht over een vervolgproject. Tachtig procent van de mensen zei dat ze weleens iemand belden op de fiets als ze zich onveilig voelden. Dus misschien moet er een Meefietslijn komen met een nummer dat ‘s avonds opengesteld wordt, een soort Kindertelefoon voor mensen die in het donker fietsen. Of een lijn met een voorkeuzemenu waar je kunt kiezen voor een rustgevend muziekje of stem die je vragen stelt zodat het lijkt of je echt met iemand praat.

Kijk voor meer nieuws over de Meefietslijn ook hier.

Voel jij je weleens onveilig in het donker? Mail ons op [email protected] Wij gaan met jullie ervaringen verder.

De Fietsersbond heeft als toekomstdroom dat in 2040 alle fietsers 24 uur per dag veilig en onbekommerd kunnen fietsen waar ze maar willen. Dat betekent ook: sociale veiligheid. Geen unheimische routes meer waar je op je hoede moet zijn voor potentiële belagers. Het komende jaar gaan we meer onderzoek doen en acties ondernemen om sociale veiligheid voor iedereen onder de aandacht te brengen.