Fietsoorlog?

De zon schijnt. Op de Vecht varen bootjes en op het fietspad is het lekker druk met racefietsers, gezinnen met kleine kinderen achterop en e-bikers. Het is begin september en social designers Maartje en Lisa spreiden op een tafel van terras The Riverside spullen uit voor hun allereerste fietscafé namens de Fietsersbond. Doel: verschillende soorten fietsers met elkaar in gesprek brengen. In het wilde weg op elkaar schelden is leuk, maar ze moeten ook samen een verkeersbord maken.

Lisa: ‘We beginnen het gesprek positief door mensen te vragen: ‘Wat vind je leuk aan fietsen?’ Dan blijkt dat fietsers vaak dezelfde dingen prettig vinden. Ze genieten van de omgeving, van de natuur en de frisse lucht. Ze voelen zich vrij op de fiets. Dat schept al een band. Daarna vragen we door naar hun ergernissen.’
De gesprekken leren onder andere dat sommige mensen een fietshelm agressief over vinden komen. Een scholier beklaagt zich erover dat racefietsers haar afsnijden. Racefietsers op hun beurt ergeren zich eraan dat scholieren het hele fietspad versperren. Maar het wordt nergens knokken. Ze moeten samen een verkeersbord maken.
Maartje: ‘Het werkt heel goed om mensen die van nature niet creatief bezig zijn, aan de slag te laten gaan. Tekenen is voor veel mensen een enorme drempel. Daarom hebben we sjablonen gemaakt van verschillende soorten fietsen, fietspadstrepen, een zon, bliksemschicht en fietsbellen.’
Lisa: ‘We dachten dat mensen meer regels en verboden wilden, maar dat viel heel erg mee. Ze bedachten nieuwe fietspaden en borden, maar wilden niet meer regels. Ze waren juist heel empathisch.’
De strekking van de gesprekken en de borden is: ‘Let op elkaar.’ Ook een mooie: ‘Bel met liefde’. Dus: niet agressief en hard.

Onder de mensen die bij hen aanschuiven, zijn ook twee mensen die nog maar net in Nederland wonen. Zij vinden de ergernissen van fietsers echte ‘first world problems’, maar als ze wat doordenken, blijkt dat ook zij zich ergeren. Namelijk aan fietsers zonder goed licht. Eerst tekent de man een doodshoofd, maar dat vindt zijn vriendin wel erg heftig. Nu is het een bordje geworden: ‘Doe je licht ECHT aan.’
Maartje: ‘Voor mij is de fiets een metafoor voor andere dingen. Er zijn grotere dingen aan de hand dan fietsergernissen, zoals de klimaatcrisis, maar over fietsen heb je hele concrete gesprekken en als je dan ziet dat mensen er samen uit kunnen komen, geldt dat ook voor grotere zaken.’

Maartje en Lisa gebruiken op het wegdek bij het fietscafé krijtsjablonen om mensen te lokken. ‘Dat sluit mooi aan bij het actieverleden van de Fietsersbond.’ Naast een alternatieve route met smiley’s hebben ze een krijtstempel gemaakt met ‘Lachzone’: ‘Een vrouw zei lachend dat dat bij haar direct werkte.’

Behalve voor irritaties zorgt drukte op het fietspad soms ook voor valpartijen en blessures. Bredere fietspaden zouden veel ellende voorkomen, maar die kun je niet zomaar overal aanleggen. Vandaar het project Samen op het fietspad van de Fietsersbond en anderen, zoals de NTFU, waarin we kijken hoe ver we met aangepast gedrag kunnen komen. samenophetfietspad.nl