Terwijl de werkloosheid halverwege de jaren tachtig hoog piekte, besloot Maria van der Aa fietsenmaker te worden. Binnenkort gaat ze met pensioen: ‘Fatbikes doe ik niet. Dat vind ik monsters. ‘

10 fietsen per dag

De deuren van Fietsenmakerij het Singel staan uitnodigend open, van de sfeervolle gracht loop je zo het prachtige grachtenpand in waar de winkel is gevestigd. Voor de deur staan fietsen, binnen staan fietsen, beneden in de kelder staan er nog meer. Via een touw aan een katrol met aan het ene uiteinde een haak en aan het andere uiteinde een contragewicht laat Maria van der Aa (67) een fiets omlaag zakken over een houten rail naast de trap, op dezelfde manier takelt ze een andere weer omhoog. Per dag ‘doet’ ze ongeveer tien fietsen, allemaal zelf.

Vroeger had Van der Aa wel personeel in dienst, maar op een gegeven moment ontdekte ze dat ze toch liever alleen werkt. ‘Je ontwikkelt een sterkere band met je klanten omdat je iedereen spreekt, dat vind ik erg leuk. Verder vind ik het fijn om niet steeds te hoeven afstemmen. Het beviel zo goed dat ik het nooit meer heb veranderd.’

Hoe is je bedrijf ontstaan?

‘In 1985 was ik klaar met mijn studie, maar daar wilde ik niet mijn werk van maken en mijn verkering ging ook net uit, dus dat was veel niks. Toen dacht ik: wat ga ik nu doen? Op dat moment wilde ik alleen maar iets doen wat ik leuk vond, zonder verwachtingen, en dat werd fietsen maken. Het politieke klimaat was in zekere zin gunstig: er was zoveel werkloosheid dat je projecten kon opstarten met behoud van uitkering, en het was de tijd van de tweede feministische golf waarin steeds meer vrouwen in de techniek gingen werken. Ik meldde me aan bij een speciaal fietsenmakers-opleidingsbedrijf voor vrouwen en volgde intussen ook de reguliere opleiding om mijn diploma te halen.

Na de opleiding vond ik fietsen maken nog steeds leuk en heb ik samen met een andere vrouw een bestaand bedrijf overgenomen. Het eerste jaar liep het direct goed en in 1993 openden we een tweede locatie – deze winkel. Uiteindelijk zijn we in 1996 elk onze eigen weg gegaan en ben ik hier doorgegaan onder de naam ‘Fietsenmakerij de Singel’. Die naam leidde tot veel reacties van klanten: “je komt zeker niet uit Amsterdam? Het is niet dé singel, het is hét singel.” Toen heb ik de naam maar veranderd!’

Wat gaat er het meest kapot?

‘De meeste reparaties hebben te maken met achterstallig onderhoud. Dat kan verschillende vormen aannemen: doorrijden met versleten banden, nooit je ketting laten spannen of smeren, nooit laten controleren op speling of spaakspanning, dat soort dingen. Het meest doe ik banden en kettingen.’

Van der Aa repareert alle soorten fietsen, behalve fatbikes (voor zover dat fietsen zijn): ‘dat vind ik echt monsters!’. Het leukst aan haar werk vindt ze de afwisseling. ‘Ik doe alles hier, dat is gewoon superleuk. Als ik alleen maar zou repareren en geen contact met de klanten had, gaat er veel verloren. Door het contact met de klant snap je wat en voor wie je het doet, en dat betekent veel voor mij. En het is gewoon leuk dat het product zo goed is: zo’n eenvoudig middel waarmee je zoveel kunt bereiken, dat is toch superknap bedacht!’

Wat is je eigen favoriete fiets?

‘Dan kies ik toch voor mijn oude Simplex van voor 1953. Ik heb hem al meer dan dertig jaar en het is gewoon een superfijne fiets. Ondertussen heb ik er wel van alles aan veranderd – eerst was het een fiets met terugtraprem zonder versnellingen en inmiddels is het een fiets met zeven versnellingen en een naafdynamo. Maar dat frame, dat is zo goed en zo sterk!’

Heb je nog tips voor fietsers?

Laat één keer per jaar een onderhoudsbeurt doen. Dat voorkomt niet honderd procent dat je onderweg stil komt te staan maar voorkomt wél een hoop ellende, want pech komt altijd op een verkeerd moment en je wordt er gewoon chagrijnig van. En uiteindelijk ben je zo ook goedkoper uit.

Wat is er veranderd?

Er is veel meer rommel op de markt. Dat zie je overal, bijvoorbeeld met Ali Express, en dat zie je ook in deze branche. We kunnen fietsen maken die een leven meegaan zoals vroeger, maar dat willen we als consument niet meer, want we willen steeds een nieuw modelletje of een e-bike, en de fabrikanten willen dat best op gang houden.’
‘Dat is direct ook wat ik graag zou zien veranderen: dat wij als fietsenmakers minimale kwaliteitseisen stellen aan de producten waarmee we werken. Er worden bijvoorbeeld heel veel heel slechte banden en kettingen verkocht. Ik vind dat jammer van de grondstoffen en het is uiteindelijk altijd duurkoop.

Binnenkort gaat Van der Aa gaat met pensioen, maar de opvolging is al geregeld: het bedrijf wordt voortgezet door ‘twee jongens die gaan repareren zoals ik het doe, omdat ze dat leuk vinden’. Tot die tijd blijft Van der Aa gewoon zelf sleutelen, zoals ze al haar hele leven doet sinds die goede ingeving in 1985. Want goed wás die ingeving, vindt ze. ‘Het is zo’n leuk beroep! Jonge mensen, doe dat leuke beroep, ook als je hoogopgeleid bent!’

Allround fietsenmaker

Fietsenmaker Het Singel
Over de naam: Genoemd naar de straatnaam (Singel) waar de winkel is gevestigd.
Locatie: Amsterdam.
Sinds: 1993.
Specialiteit: reparaties, tweedehands fietsen.
Wie: Maria van der Aa.
Aantal werknemers: 1.
Wens: Dat er minder rommel wordt gebruikt in de branche.
Website: hetsingel.nl