Bram Kalkman studeerde culturele antropologie en leek voorbestemd voor een leven als kantoormens. Nu is hij fietskoerier bij De Fietskoerier in Utrecht. ‘Je moet dit werk heel graag willen doen.’ 

Veel duimpjes kreeg Bram Kalkman op een artikel in De Groene Amsterdammer over zijn werk als fietskoerier. Daarin schetst hij zijn dilemma’s rondom werk in onze samenleving. Hij schrijft: ‘Twee jaar ben ik nu fietskoerier, of eigenlijk moet ik twee winters zeggen. Alleen de winters tellen echt, heb ik geleerd. In de zomer ben ik de koning te rijk, buiten, terwijl de rest van de wereld op kantoor zit, maar in het najaar is het aanpoten. Het is koud en nat. Op mijn blauwe vrachtfiets trap ik vanaf acht uur vanmorgen door de stad om medicijnen, pakketjes en post te bezorgen. Tachtig kilometer heb ik er vandaag inmiddels opzitten. De vracht is droog gebleven, ik niet.’

Hard werken is het, voor weinig geld. En voor de status hoef je het ook niet te doen. Als fietskoerier krijgt Bram vragen als: ‘Kijk je nog verder naar een échte baan?’ 
Staat hij daar weer in zijn bezwete fietsshirt in de lift van een duur advocatenbureau. 

Waarom ben je fietskoerier geworden?

‘Ik wilde iets concreets doen, iets fysieks. Maar ik merkte dat ik daarnaast ook mijn academische blik hield en die nieuwsgierigheid. Ik bekijk mijn collega’s ook met een antropologische blik. Karakteristiek zijn de fietspetjes, zelfgebouwde fietsen en een hoog percentage hipstersnorren, die ik zelf nu ook heb. 90% heeft een hogere opleiding. Ik denk dat het te maken heeft met een bredere trend, de afkeer van bullshitbanen, banen waarvan je eigenlijk niet uit kunt leggen wat je precies doet, maar waarmee je wel meer kunt verdienen dan als politieagent, bakker, meubelmaker of onderwijzer.’  

Is een fietskoerier een soort Deliveroo maaltijdbezorger? 

‘Anders dan de maaltijdbezorgers bij Deliveroo rol je hier niet zomaar in. Deliveroo is een laagdrempelige manier om geld te verdienen. Je rijdt er op een elektrische fiets. Dat is iets heel anders. Wij fietsen zonder elektrische ondersteuning. Je moet echt per se willen. Je moet plezier hebben in afzien. Het is een passie. Er zijn ook allerlei kampioenschappen. Een NK, EK en WK. Dat is toch eigenlijk gek. Dan fiets je voor je werk al zoveel en ga je in het weekend nog eens een kampioenschap rijden. Je verdient niet veel met fietskoerieren, maar werk gaat om meer dan een salarisstrook. Werk is vooral in deze tijd ook een kwestie van zingeving en identiteit.’ 

Wat is een échte baan?

Zorgeloos is Bram niet geworden van zijn fysieke baan. Hij besluit zijn stuk in de Groene met: ‘Fietskoeriers leggen die economische lat minder hoog, om meer ruimte te geven aan authenticiteit en vrijheid. Ze zijn daarmee niet vreemd, maar eerder een uitzondering die de norm bevraagt. Ze houden een maatschappij vol burn-outs en muisarmen, waarin zitten het nieuwe roken is en online het nieuwe normaal, een spiegel voor en stellen de vraag terug: wat is een échte baan? Hoe willen we werken? Welk verhaal vertellen we met ons werk? Welk werk is de moeite waard? En kan het ook anders? Met die vragen fiets ik mijn derde winter in. Vertwijfeld en trots.’