Fatbikes zijn populair, maar roepen ook zorgen op. De Fietsersbond heeft de afgelopen twee jaar regelmatig aandacht gevraagd voor de problematiek rondom fatbikes en andere e-bikes.

Dankzij een intensieve lobby en samenwerking met de overheid, gemeenten, branchepartijen en de European Cyclists’ Federation (een koepelorganisatie van Europese fietsersbonden) hebben we belangrijke stappen gezet richting meer onderzoek, strengere regels en betere handhaving. Dit past bij onze missie om fietsen voor iedereen veilig en comfortabel te maken én te houden. We zetten de ontwikkelingen op een rij:

Verbod op opvoersets

Het kabinet heeft, mede na lang aandringen van de Fietsersbond, een verbod aangekondigd op het gebruik en bezit van opvoersets om fatbikes en andere e-bikes sneller te laten rijden. Dit is een belangrijke stap om illegale e-bikes van fietspaden te weren. De ILT (Inspectie Leefomgeving en Transport) voert inmiddels gerichte acties uit om deze opvoersets uit de handel te halen en illegale fatbikes in beslag te nemen. Sinds juli 2024 heeft de ILT ruim 16.500 fatbikes in beslag genomen die niet aan de regels voldoen en in feite bromfietsen zijn. Verdere handhavingsacties zijn in voorbereiding. In de Tweede Kamer wordt daarnaast aangedrongen op meer capaciteit bij de ILT om deze controles te intensiveren.

Rollerbanken voor handhaving

Om de handhaving te verbeteren, heeft de politie 250 rollerbanken aangeschaft. Deze rollerbanken, speciaal ontworpen voor e-bikes, maken het mogelijk om snel te controleren of een fatbike voldoet aan de wettelijke normen. De Fietsersbond juicht toe dat er door deze ontwikkeling meer controle op straat plaatsvindt. Dit helpt om opgevoerde e-bikes uit het verkeer te halen.

Tweede Kamer steunt typegoedkeuring

De Tweede Kamer heeft een motie aangenomen om een vorm van typegoedkeuring voor elektrische fietsen te onderzoeken. Dit onderwerp werd door de Fietsersbond op de agenda gezet. Met typegoedkeuring kan er beter worden gecontroleerd op de veiligheid en kwaliteit van e-bikes. Zo kunnen onveilige of opgevoerde fatbikes niet meer op de markt komen. In lijn met dit idee heeft de RAI Vereniging aangekondigd te werken aan een keurmerk voor veilige en betrouwbare e-bikes. Fatbikes en e-bikes zonder dit keurmerk kunnen dan eenvoudiger van de weg worden gehaald.

Bewustwordingcampagnes

Op verzoek van onder meer de Fietsersbond heeft het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat in september 2024 een landelijke campagne gelanceerd tegen het opvoeren van fatbikes en e-bikes. Onder de titel ‘t Kan hard gaan richtte de campagne zich op jongeren en hun ouders. De boodschap: wat zijn de gevaren en de juridische gevolgen van opgevoerde e-bikes. Daarnaast hebben diverse gemeenten hun eigen voorlichtingscampagnes opgezet om dit probleem lokaal aan te pakken.

Europees overleg in stroomversnelling

De Fietsersbond werkt nauw samen met de European Cyclists’ Federation en de fietsindustrie om Europese regels voor e-bikes aan te scherpen. Deze gesprekken zijn in een stroomversnelling geraakt, met als doel om tot een uniforme aanpak in de EU te komen.

Waar staan we nu?

De Fietsersbond pleit voor een verbod op de verkoop van opgevoerde e-bikes, ook voor gebruik op privéterrein. Dit moet voorkomen dat deze e-bikes alsnog de weg op komen.

Daarnaast loopt er nog een aantal onderzoeken en discussies:

• Leeftijdsgrens voor e-bikes: Er wordt gekeken naar een mogelijke minimumleeftijd voor het gebruik van e-bikes (12, 14 of 16 jaar). Een minimumleeftijd van 12 jaar is bespreekbaar voor de Fietsersbond, afhankelijk van de context van deze maatregel. Voor middelbare scholieren veelal in het landelijk gebied moet naar school fietsen niet onmogelijk worden. 
• Kentekenplicht voor e-bikes: De Tweede Kamer heeft een kentekenplicht voor e-bikes afgewezen. Mede vanwege de hoge kosten en het risico dat deze verplichting later voor alle fietsen wordt ingevoerd. De Fietsersbond is het hiermee eens. Handhaving zonder kentekenplicht is weliswaar lastiger, maar de nadelen van een kentekenplicht voor vier miljoen bezitters van een e-bike wegen zwaarder. 
• Helmplicht: De Fietsersbond is tegen het verplichten van de fietshelm. Om fietsen veilig en zorgeloos te maken, moeten we de oorzaken van ongevallen aanpakken. Dat lukt niet met een helmplicht, wel met betere fietspaden, overzichtelijke oversteekplekken en verantwoorde snelheden voor auto’s. Een peiling onder leden van de Fietsersbond in 2022 wees uit dat 85% tegen een helmplicht is, zowel voor gewone fietsen als e-bikes. Wel was er steun (73%) voor het adviseren van helmgebruik op e-bikes.  
• Maximumsnelheid op fietspaden: in navolging van een wens van de gemeente Amsterdam wordt onderzocht of een maximumsnelheid op fietspaden haalbaar is. De Fietsersbond heeft hier nog geen standpunt over ingenomen.

De Fietsersbond streeft ernaar dat fietsen voor iedereen toegankelijk is. We vinden dat fietsen veilig moet zijn en pleiten daarom voor maatregelen die het opvoeren van fatbikes en e-bikes onmogelijk maken. Zoals bijvoorbeeld typegoedkeuring of een keurmerk. Ook komt de Fietsersbond op voor een maximumsnelheid van 30 kilometer per uur in de bebouwde kom, minder autoverkeer en meer ruimte voor alle soorten fietsers.