Belgrado kleurt oranje

Een kleine vijfhonderd fietsers kleurden de straten van Belgrado oranje afgelopen zaterdag. De Orange Bike Ride was het hoogtepunt van het fietsevenement Beograd Velograd, waar ik namens de Fietsersbond en de Dutch Cycling Embassy aanwezig was.

Het festival Beograd Velograd wordt georganiseerd door Ralph van der Zijden, die in Belgrado woont, daar fietstochten organiseert en actief is in het lokale fietserswereldje. Het evenement wordt actief ondersteund door de Nederlandse ambassade; ambassadeur Laurent Stokvis sprak op het festival en het voltallige personeel reed mee met de fietstocht.  Beograd Velograd bestaat naast de fietstocht uit een conferentie en een cultureel feest met modeshows, polowedstrijden etc. Ik was gevraagd om te komen vertellen over het succes van de fiets in Nederland en de rol van het Nederlandse fietsbeleid. Behalve ik was ook Jos Sluijsmans, de organisator van het onlangs gehouden Cargo Bike Festival, aanwezig als Nederlandse expert.

Belgrado telt 1,7 miljoen inwoners en is geen makkelijke stad voor fietsers. Het is een echte autostad met een verwaarloosbaar fietsaandeel van 0,55%. De stad heeft weinig visie op de fiets en de mobiliteit van de toekomst en faciliteert het autoverkeer. De fietsactivisten in de stad worden er af en toe moedeloos van. Zoals een van hen, Milos Lazic, stelde: “Sommige mensen zeggen dat ik tegen het systeem vecht. Had ik maar een systeem om tegen te vechten, er is geen systeem”. Alleen in het grote naoorlogse stadsdeel bestaat een netwerk van 60 kilometer fietspaden; in dat deel van de stad was er naast autoboulevards, parken en flats ook voldoende ruimte voor fietsinfra. Niet ideaal en niet vormgegeven volgens onze normen, maar beter dan je in veel andere buitenlandse steden ziet. Het mooiste is het grote fiets-wandelpad dat langs de rivier loopt (onderdeel van de EuroVelo6-route). In de discussies bleek dat bij veel beleidsmakers het idee leeft dat fietsen gevaarlijk is, onze ervaring dat fietsen veiliger wordt naarmate er meer fietsers zijn was dus erg relevant om in te brengen. Daarnaast benadrukte ik dat er in een stad die net begint met fietsbeleid een langdurige inspanning nodig is en dat de fietsersorganisaties moeten kiezen voor een combinatie van agendasetting en concrete acties die tot resultaat kunnen leiden. Een aanknopingspunt is dat de stad na begint te denken over woonerven, 30 km-straten en fietsstraten in een deel van de oude binnenstad.

De vraag hoe je tot een goede belangenbehartiging komt was ook aan de orde bij een workshop die ik leidde waar ook presentaties waren van fietsersorganisaties uit andere Servische/ex-Joegoslavische steden (Novi Sad, Zagreb, Skopje, Ljubljana). Daaruit bleek dat in die steden erg actieve groepen bezig zijn, die bestaan uit jonge mensen. Uit hun verhalen bleek dat ze meer resultaat bereiken dan de collega’s uit Belgrado. Novi Sad had een voortreffelijk verhaal over belangenbehartiging, Zagreb is heel creatief met acties en daar is het fietsaandeel gestegen tot 3-5%, Ljubljana is geen starter meer maar klimmer met 13%, de groep uit Skopje is binnen twee jaar officiële gesprekspartner van de gemeente geworden.

Ik was nog nooit eerder in Belgrado geweest, maar ik vond het een heel levendige stad en ben onder de indruk van het enthousiasme van organisator Ralph en de mensen uit Belgrado en de andere steden die ik ontmoet heb.

Wim Bot, medewerker internationale beleidsbeïnvloeding