De Easy Mile gaat voor niemand opzij

Wat doet een zelfrijdend busje op het fietspad?

Een zelfrijdende bus in Appelscha

Het zelfrijdende busje in Appelscha dwingt fietsers de berm in. Een leerpunt, zegt de gemeenteambtenaar. Maar waarom wordt ‘het vervoer van de toekomst’ überhaupt op een fietspad uitgetest?

Mensen in felgele verkeersregelaarspakken. Borden met de tekst: ‘Let op! Pilot zelfrijdend vervoer. Voertuig kan niet uitwijken. 1 meter afstand bewaren.’ Ik fiets van Appelscha naar het bezoekerscentrum Drents-Friese Wold en het kan geen mens ontgaan dat er hier iets bijzonders aan de gang is.De ontmoeting met een zelfrijdend busje is een vreemde gewaarwording. Hoe gaat dat als je een flink brede tegenligger tegenkomt? Je gaat zoveel mogelijk rechts rijden. En je verwacht dat die dikke tegenligger ook een beetje plaatsmaakt. Dat doet ’ie dus niet. Als we elkaar dicht genaderd zijn gaat ’ie stilstaan. En ik moet dus inderdaad de berm in om het voertuig te passeren.

 

sparidaens-bus-10
Beeld-auteur: Corné Sparidaens

‘Wat is het nut?’

Als dit de toekomst is, dan is het geen vooruitgang. Een ouder echtpaar zoeft voorbij. ‘Stop er maar mee’, roepen ze voor ik iets heb kunnen vragen. Fietsers zijn niet blij met de pilot op de Wester Es bij Appelscha. Het elektrische busje rijdt een traject van 2,5 kilometer volledig over een fietspad. ‘Ik vind het maar een gevaarlijk ding’, zegt Ylja van 15 die samen met een vriendin langskomt. ‘Wat is het nut ervan, wat is het doel? Als dit iets wil worden, dan moet het toch wel iets harder kunnen rijden en aan de kant gaan.’ Mieneke Bosma fietst samen met haar dochtertje van 4 aan de hand. ‘Je moet flink aan de kant. Voor oudere mensen of kleine kinderen is dat best onhandig.’
Het echtpaar Betten uit Oosterwolde: ‘Wat moet dat ding op het fietspad? Het heeft een kenteken, dus ik zou zeggen: het moet naar de rijbaan. Ik zie het niet zo zitten. Zelfrijdend, je hebt geen bestuurder meer nodig. Daarmee verdwijnt werkgelegenheid. En wat kost dat allemaal niet? Stop dat liever in de zorg.’
Voorlopig zit het met de werkgelegenheid nog goed. Het busje met zes zitplaatsen is weliswaar zelfrijdend, maar heeft voor deze proef wel een steward aan boord, die hard nodig is. Wat valt op als je er in zit? Het gaat langzaam en regelmatig houdt het voertuig even in bij een lantaarnpaal. Steward Risco de Jager vertelt dat de sensoren dan een obstakel detecteren. Het busje remt ook af bij een hek dat open is blijven staan. De Jager: ‘Ja, soms zelfs bij een paardenbloem. Vallend blad is ook een probleem. Dat ziet hij als obstakels.’ Bij regen kan hij niet rijden.

Fietser dwingt Easy Mile tot noodstop

Dan komen we een fietser tegen. De man rijdt eigenlijk gewoon langzaam door, half in de berm. Het voertuig remt af, stopt, en als de fietser aan de zijkant is komt hij weer in beweging. Dat komt omdat er aan de zijkant geen sensoren zitten.
Een ouder echtpaar stapt in op de halte halverwege het traject. ‘Heel bijzonder om in de toekomst te mogen rijden’, vinden ze. De snelheid is 12 tot 15 kilometer. We komen weer een fietser tegen, het voertuig komt weer tot stilstand. De Jager: ‘Je hebt er ook die het expres doen. Racefietsers en mountainbikers die vlakbij komen en kijken of ’ie stopt; zie je ze later omkijken met een big smile.’ Dan komt er een e-bike met vrij hoge snelheid op het voertuig af. Nu remt de Easy Mile flink. Een noodstop. De Jager moet het busje handmatig opstarten. Later die middag is het voertuig volledig ontregeld na twee noodstoppen achter elkaar. Gevaarlijk is het ding eigenlijk niet te noemen. Het is vooral een rare verkeersdeelnemer. Hij wijkt niet uit. En het is soms een verrassing wanneer hij gaat stoppen; hij kan zomaar weer een paardenbloem detecteren. Voor achteropkomende fietsers is dat opletten.
Hendrika van Weperen woont vlak bij het proeftraject. Zij is gastouder en rijdt vaak op het fietspad met een bakfiets. ‘Op zich is een proef prima, maar niet op dit fietspad. Er wordt hier best veel gefietst, zeker in het zomerseizoen. Met de bakfiets moet ik helemaal de berm in. Dat is echt onhandig.’ Maar ze ziet ook een voordeel. ‘Het fietspad is nog nooit zo schoon geweest. Je ziet nu regelmatig zo’n veegwagentje en het gras in de berm wordt vaker gemaaid.’

Bron: www.youtube.com

De grote vraag: waarom een zelfrijdend busje op een fietspad?

Oscar Weehuizen, projectleider van de gemeente Ooststellingwerf: ‘Heel simpel, omdat het niet op de weg kon. Het verschil in snelheid met auto’s op de weg is te groot.’

Maar waarom op een fietspad?
‘Ik ben niet bij het voortraject betrokken geweest. Dit traject is samen met de RDW uitgekozen. Er was een voorkeur voor een toeristische verbinding van het dorp naar het buitencentrum. En we wilden hem niet op de openbare weg.’

Hij rijdt nu toch op de openbare weg?
‘Ik bedoel niet tussen auto’s. Daarom is gekozen voor een fietsverbinding.’

Hadden jullie bedacht dat fietsers de berm in moesten?
‘Ik zat vanmorgen nog met de RDW rond de tafel. Eerder was gedacht dat er een meter ruimte was naast het voertuig voor de fietsers. Maar de virtuele omgeving van het voertuig maakt dat het busje eigenlijk breder is. Alles binnen een straal van een meter ziet hij als obstakel. Het is de theorie van het meetlint, die in de praktijk toch anders uitpakt. Daarvoor doen we ook deze proeven. We denken nu ook dat het misschien handiger was het voertuig harder te laten rijden. Dan zouden fietsers minder vaak willen inhalen. We hadden vooral de veiligheid op het oog; daarom rijdt hij zo langzaam. Maar in dit geval had hij misschien beter iets sneller kunnen rijden.’

Begrijpt u dat fietsers niet blij zijn met de proef?
‘Ik hoor ook wel enthousiaste reacties van fietsers over de pilot. Ze zien het nut en de noodzaak wel in. De verkeersregelaars helpen ook goed. Maar ik snap wel dat de Fietsersbond hier wat anders naar kijkt. Ik denk ook dat we dit de volgende keer anders zouden doen. Dit is een leerpunt voor ons en voor de RDW. Van elke pilot leer je.’

Kees Mourits van de Fietsersbond in Fryslân: ‘Belachelijk. Een pilot is prima, maar niet op een fietspad. Ze nemen fietsers niet erg serieus als volwaardige verkeersdeelnemers. Je kunt zoiets beter op een 30-km-weg uittesten of op een parkeerterrein.’

Proef zelfrijdend vervoer

De drie noordelijke provincies zien zelfrijdend vervoer onder andere als oplossing voor betere bereikbaarheid en leefbaarheid van krimpregio’s. Een zelfrijdend busje zou bijvoorbeeld passagiers in dorpen zonder ov naar de dichtstbijzijnde halte kunnen brengen. De proef in Appelscha van de gemeente Ooststellingwerf duurde zes weken. Drie dagen na de start op 13 september werd de proef stilgelegd nadat stewards constateerden dat fietsers in de knel kwamen. Na maatregelen, waaronder de inzet van vijf verkeersregelaars, extra borden en het ietwat aanpassen van de route van het voertuig, kon de proef weer verder gaan. 31 oktober stopte de proef. Er zijn plannen voor nieuwe pilots in het noorden.

Categorieën

Karin broer

Karin Broer

Freelance redacteur van de Vogelvrije Fietser