Eerste NK Freestyle BMX in Eindhoven

In 040 BMX Park op Strijp-S, de voormalige Philipsstad in Eindhoven, is het druk. De oude industriehal is volgebouwd met schansen en andere obstakels. In de lucht vliegen de stuntfietsers over en weer. ‘We hadden hier laatst iemand die het dak kon aantikken.’ Aan het woord is Steven Görtemöller (25). Baardje, vale spijkerbroek, Vans-schoenen, petje achterstevoren. BMX-docent, jurylid bij wedstrijden en zelf verdienstelijk freestyler. Vandaag gidst hij mij door dit mekka van de flitsende ‘flybikes’, de plek ook waar 15 december het eerste NK werd gehouden.
Door de hal klinkt opzwepende muziek: hiphop en (punk)rock. ‘Hebben jullie het riempje onder je helm goed vastgemaakt? Je veters extra goed gestrikt? Als jullie een schoen kwijt raken is het je eigen schuld hè!’
Niet iedereen durft het aan, toch zit freestyle BMX flink in de lift, merkt Görtemöller. ‘Jongeren, vooral jongens, zijn vaker op zoek naar nieuwe sporten, willen minder vaak op een teamsport, zoals voetbal of hockey. Zo’n grote hal hier nodigt natuurlijk enorm uit tot proberen.’

Freestyle BMX is een ‘extreme’ afsplitsing van fietscrossen. BMX staat voor Bicycle Motorcross freestyle betekent ‘zonder regels’. Vaak hebben freestylers een skate-verleden. ‘Het is een urban sport van de straat. Alles mag. Zo lang mogelijk op je achterwiel rijden, zo hoog mogelijk springen, net wat jij wil. Het is ook een cultuursport. Na het fietsen samen bandjes kijken en bier drinken.’ Harde muziek is favoriet, ook tijdens het fietsen. ‘Op slome muziek word je niet gemotiveerd om stoere dingen te doen.’

‘Freestylen is een individuele sport, maar niemand fietst graag alleen. Je deelt een passie. Je wil ook laten zien wat je kunt en naait elkaar op. Als een nieuw trucje lukt, geeft dat een enorme adrenalinekick. We gaan ook samen naar buiten, ieder parkje met mooie obstakels is een uitdaging.’

Z’n fiets is z’n beste maatje, zegt Görtemöller. ‘Maar je moet het wel okay vinden dat hij veel dreunen krijgt.’ Een BMX-fiets was er eerst alleen in 20 inch, door de jonge aanwas zijn er nu ook van 16 en 18 inch. De fiets weegt ongeveer tien kilo, zwaarder dan een crossfiets, omdat hij nog meer te verduren heeft. Bij voor- of achterwiel zitten soms steuntjes, voor extra trucs zoals grinden en sliding over een rand. Een fiets heeft geen klikpedalen en terugtraprem (“je moet soms ook achteruitrijden”), soms een achterrem, vaak helemaal geen. ‘Als ik op mijn achterwiel balanceer zet ik de ketting op spanning.’ Het zadel staat op z’n laagst. ‘Je moet toch bijna altijd staan. Maar het is een zacht steuntje als je van de trappers schiet.’
De prijs: tussen de 300 en 1000 euro. Een instapmodel ongeveer 400 tot 500 euro. Een zelf samengestelde tussen de 1000 en 2000. Meest kwetsbaar: handvaten, trappers en binnenbanden. Een klapband komt regelmatig voor.

Sneakers met vlakke zolen en een spijkerbroek zijn voldoende. ‘Wel slim fit, dan kun je makkelijker knie- en scheenbeschermers aandoen.’ Sommigen dragen ook elleboogbeschermers. Het merk Vans is favoriet. ‘Vans maakte zich als eerste hard voor de sport.’ Last but not least: de helm. ‘Alles is te repareren, behalve je hoofd.’

Freestylen is – uiteraard – niet zonder risico’s. ‘Maar je verlegt steeds zelf je grenzen, weet je wat je aankunt.’ Kneuzingen en blauwe plekken horen erbij, met botbreuken valt het mee. Zelf brak Görtemöller ooit een voet, en wat tanden. BMX’en is sowieso een aanslag op je lijf, vooral rug en benen. ‘Elk hobbeltje geeft een dreun op je gewrichten.’

Op de Spelen van Tokio 2020 is freestyle BMX voor het eerst aanwezig. ‘Ze moeten nog wel een duidelijk regelement opstellen. Nu wordt er bij wedstrijden nog wat willekeurig gekeken naar de trucs, naar hoe hoog je springt, je stijl, creativiteit en baanbenutting.’

Een belangrijke Nederlandse scene vormde zich in het Brabantse Aarle-Rixtel rond Paul’s Boutique, toonaangevend BMX-shop. Görtemöller groeide hier op, net als talent Tom van den Boogaard. De broer van de winkeleigenaar is oud-wereldkampioen freestylen Bart de Jong, nu werkzaam voor de wereldwielerbond. Het is mede aan hem te danken dat freestyle in 2020 debuteert op de Spelen. Daniel ‘The Flying Dutchman’ Wedemeijer is de eerste Nederlander die volledig zijn geld verdient met freestylen. Hij verhuisde naar Brabant om dichter bij het beste trainingspark in Eindhoven te wonen.

Zelf zin om te freestylen? Leen een fiets en begin boven op de laagste schans. Hou je trappers horizontaal, zet je voeten op de trappers en laat je – stabiel staand- naar beneden vallen, zonder te trappen. Als je die basis erin krijgt gestampt, kun je beginnen. Les 2: wordt niet overmoedig, en beklim niet na tien minuten al een eerste schans. Uw verslaggever deed dit wel, met een valpartijtje en knikkende knieën tot gevolg.

Kijken is ook leuk, bijvoorbeeld op 15 december 2018 bij het eerste NK.

BMX: Sinds 15 jaar. ‘Een vriendje had een BMX, die heb ik uitgeprobeerd op een skatebaan en was meteen om. BMX’en is een perfecte uitlaadklep voor de puber. Daarvoor speelde ik alleen binnen, daarna nooit meer.’
Fiets: BSD, met zelf samengestelde onderdelen. Het frame is van chromoly-staal 4130.
Specialiteit: Balanceren en achterstevoren fietsen. ‘Gek genoeg kan ik geen salto. Daar worden grappen over gemaakt ja.’
Held: Kriss Kyle uit Schotland. ‘Die vind ik het mooiste fietsen. Check YouTube.’

BMX: Sinds vier jaar. ‘Ik ga vaak met vrienden samen fietsen in een skatepark of in een hal. Ik heb mijn eigen fiets meegenomen naar Eindhoven.’
Fiets: Total
Specialiteit: ‘whips’ met het achterwiel, ‘barspin’-combinaties zoals ‘de Truck’ en de 180barspin. ‘Ik oefen momenteel op ‘backflips’. Die hoop ik binnenkort op de schans te kunnen laten zien.’

BMX: Sinds 2004
Fiets: S&M Custom 20’’ wielen, 21’’ frame, samengesteld bij Paul’s Boutique
Specialiteit: Niet vaak over de kop, maar wel de fiets alle kanten op bewegen. In tricks: tabletop, 360, manuel, can-can, x-up en superman.