Fiets als uithangbord

In Utrecht wijst een oude stadsfiets je de weg naar Kinderwinkel Westerkade, een glanzende zwarte herenfiets attendeert je op Grifhorst Makelaars en de chique transportfiets van koffie- en theezaak Simon Lévelt trekt zelfs nieuwe klanten. ‘Het is misschien wel de meest gefotografeerde fiets van de stad,’ zegt Robert Hoyer, eigenaar van de Simon Lévelt-winkel op de Vismarkt. ‘Regelmatig krijgen we mensen – vaak toeristen – binnen die onder de indruk zijn van de fiets en daardoor wel eens willen weten wat wij verkopen.’

Het rijwiel als reclamezuil gebruiken is populair. Jeroen van Earnsbergen van A-mac Utrecht vindt het moeilijk in te schatten of hun exemplaar al iets heeft opgeleverd. ‘We gebruiken hem volledig om reclame te maken voor de zaak en soms als vervoermiddel.’

Een fiets is natuurlijk een zeer goedkope manier van adverteren. Waar je voor andere manieren om reclame te maken vaak flink belasting moet betalen, is dat voor de fiets gratis. Voor de belettering van vervoersmiddelen heb je geen vergunning nodig en je betaalt geen belasting.

Maar hoe zit het eigenlijk met fietsen die niet als vervoermiddel worden gebruikt, maar op een vaste, strategische plek worden vastgeketend? ‘Het komt er in het kort op neer dat een gemeente reclame- of precariobelasting mag heffen’, zegt woordvoerder Esther Verhoeff van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Die laatste belastingvorm wordt geheven wanneer je als bedrijf gebruikmaakt van de openbare gemeentegrond. Lang niet elke gemeente doet dat. ‘De keuze om belasting te heffen op deze reclamefietsen mag de gemeente zelf maken. In het geval van reclamebelasting mag er alleen een vergoeding gevraagd worden als de reclameboodschap op de fiets zichtbaar is vanaf de openbare weg. Bij het heffen van precariobelasting geldt dat de fiets moet staan op de voor openbare diensten bestemde gemeentegrond, bijvoorbeeld op straat. Die belasting kan niet gevraagd worden als de fiets op eigen grond staat.’

De fiets van New Tailor, maatkleding voor mannen, staat meestal voor de winkel. ‘Wel gebruiken we hem regelmatig om boodschappen mee te doen’, zegt directeur Marcel Marbus. ‘Het is een snel vervoermiddel en het is mooi om zo reclame te maken. Van klanten krijgen we vaak positieve reacties.’ Het is voor zijn bedrijf moeilijk te meten, maar hij denkt dat het vervoermiddel in ieder geval heeft bijgedragen aan de naamsbekendheid van zijn winkel.

Voor Robert Hoyer van Simon Lévelt is de fiets nóg belangrijker. Zijn medewerkers gebruiken hem bijna dagelijks om koffie en thee bij klanten te bezorgen. ‘In de binnenstad van Utrecht is dit veruit het meest praktische vervoermiddel. Daarbij is het een heel schoon vervoermiddel en dat past goed bij onze duurzame bedrijfsfilosofie.’

Ondernemers moeten wel oppassen met waar ze hun reclamefietsen neerzetten. Vorig jaar ging de gemeente Elburg met succes de strijd aan tegen strategisch geplaatste reclamefietsen op gemeentelijke grond. Ondernemer K. van de Kolk uit ’t Harde had zijn rijwiel meerdere keren langs een rotonde gezet, met als duidelijk doel om reclame te maken. De gemeente spande een zaak tegen hem aan en werd in het gelijk gesteld. Van de Kolk moest een boete betalen, omdat hij geen vergunning had voor zijn ‘reclamezuil’. Wel gaf de rechter tijdens de rechtszaak aan dat reclamefietsen een ingewikkelde kwestie zijn, want volgens hem is ‘lang niet altijd op voorhand duidelijk of er sprake is van een overtreding of niet.’ Kortom, het blijft een gok. Maar de reclamefiets preventief als vervoermiddel gebruiken voorkomt vast dat hij als louter reclamezuil op openbare grond wordt gezien.