Fietsende toeristen als plaag

Ze zwabberen over het fietspad met 5 kilometer per uur. Ze rijden met een onschuldige blik tegen het verkeer in, barricaderen de weg of remmen plotseling bij de aanblik van het Paleis op de Dam. Kortom, ze zijn irritant en gevaarlijk. Zo denkt een gemiddelde Amsterdammer over een fietsende toerist.

Wijde boog
MacBike, de grootste fietsverhuurder van Amsterdam, verhuurt per jaar 350.000 fietsen. De roodgekleurde frames vallen op in het stadsbeeld. YellowBike, die vooral bekend is van de groepstours, verhuurt er nog eens 120.000. Op een mooie zomerdag zitten er al gauw 2500 toeristen op de fiets. Bij Amsterdammers gaat er een alarmbel rinkelen zodra er een rode of gele fiets in zicht komt. ‘Als ik vertel dat ik oprichter ben van MacBike, is de standaard reactie: “O, van die gevaarlijke toeristen”, bevestigt Jos Louwman.

‘Tourist go home’
Als je het de grootste fietsverhuurders vraagt, zijn het niet de toeristen die gevaarlijk fietsen, maar de Amsterdammers zelf. ‘Laten we wel wezen,’ zegt Louwman, ‘Amsterdammers zijn gewoon aso’s die zich niet aan de verkeersregels houden. Ze willen zo snel mogelijk van A naar B komen en het maakt niet uit wat er in hun weg komt, als ze er maar langs kunnen. De ergernis over toeristen bestaat er niet zozeer uit dat ze gevaarlijk fietsen, maar dat ze te langzaam gaan. Het gaat allemaal om haast.’ Ook als Louwman zelf op één van zijn rode MacBike-fietsen zit, krijgt hij felle reacties. ‘Je wordt uitgemaakt voor rotte vis als je op zo’n fiets rijdt, dat wil je niet weten. Al ga ik als een speer en doe ik niks fout, ik krijg dingen naar m’n hoofd als: “tourist go home”.’

Niet elke toerist kan fietsen. De meesten doen het in hun thuisland bijna nooit. Geen wonder dat ze zich wat angstig door het drukke Amsterdamse stadsverkeer bewegen. De tram zit hen rinkelend op de hielen, taxi’s scheuren rakelings langs en – nog het grootste gevaar – andere fietsers proberen in no time op hun bestemming te komen.
Maar met de ongelukken onder toeristen valt het erg mee, volgens de verhuurders. Af en toe een schaafwondje, een gebroken pols of een verstuikte enkel. Cijfers zijn niet bekend: instanties houden dit soort gegevens niet bij. In al die jaren is er één toerist op een huurfiets overleden. Een Duitse vrouw op een MacBike kwam in 2009 klem te zitten in de dode hoek van een vrachtwagen. ‘Statistisch gezien moest het eens gebeuren’, verklaart Louwman. ‘Wij hadden op dat moment een miljoen fietsen verhuurd. Bij een kritisch aantal fietskilometers kom je er bijna niet meer onderuit.’

Dronken of te stoned
De verhuurders zijn maar heel af en toe genoodzaakt iemand een fiets te weigeren. ‘Mensen die het eng vinden, adviseren we een rondje op het plein te maken’, vertelt Kooij. ‘Als dat niet gaat, raden we het af. Veiligheid gaat boven alles.’
‘Als mensen hier binnen al tegen de muur rijden, dan gaat ‘ie niet weg’, zegt Louwman. Soms kan iemand gewoon niet fietsen, andere keren zijn ze dronken of te stoned. Dan zeg ik: “Sorry, maar het is beter dat je de fiets hier laat.” Als het om een stel gaat waarvan de vrouw het eng vindt, bevelen we een tandem aan.’ Voor toeristen die de stad niet goed aandurven heeft MacBike rustige fietsroutes door Waterland of langs de Amstel.

Bescheiden Japanners
Volgens MacBike-medewerker Ronald Walgreen van de vestiging op het Centraal Station kunnen opvallend veel Russen slecht fietsen. ‘Die nemen hier binnen plaats op het zadel, zetten hun voeten op de pedalen en blijven roerloos zitten… tot ze omvallen.’
Soms komen huurders terug met hun fiets omdat ze het niet aandurven. Bij YellowBike gebeurt dit in het hoogseizoen volgens een medewerker geregeld. ‘Dan komen er toeristen van wat verder weg die denken dat fietsen heel makkelijk is. Dat lijkt het natuurlijk ook als je het ziet. Maar als je nooit eerder op een fiets gezeten hebt, kan je beter geen fiets huren.’
Volgens Louwman van MacBike hebben vooral toeristen met een bescheiden karakter zoals Japanners en Chinezen het moeilijk in Amsterdam. ‘Je moet hier in het verkeer een beetje ego hebben. Als je te beleefd bent, links én rechts voor laat gaan, kom je er nooit.’

Gierend enthousiast
Ondanks alles komen de meeste toeristen gierend enthousiast terug van hun fietstocht. Louwman: ‘Vaak benadrukken mensen dat dit het allerleukst was van de hele vakantie.’