Fietspaden voor slagveldtoeristen

De kust van Normandië trekt veel toeristen. Niet alleen vanwege de mooie stranden, maar ook omdat de geallieerden daar op 6 juni 1944 landden. Maar er is nóg een plek in Europa met prachtige stranden waar de geallieerde legers de Atlantikwall hebben geslecht. Dat is Walcheren. Daar kwamen de toeristen tot voor kort alleen vanwege de mooie stranden. Dat gaat veranderen. Want voor slagveldtoeristen is er op Walcheren veel te ontdekken. Het land is bezaaid met allerlei soorten bunkers en er is veel gevochten. Dat er überhaupt nog zoveel bunkers zijn, heeft Zeeland te danken aan de stichting Bunkerbehoud, een clubje betonliefhebbers. Ze verenigden zich in 1999 om de bunkers te beschermen tegen wethouders met nieuwbouwplannen.

Het ging de ‘bunkerologen’, zoals ze zichzelf noemen, vooral om het Landfront Vlissingen. Het Landfront was een verdedigingslinie om Vlissingen te beschermen tegen aanvallen over land. Belangrijk voor de Duitsers, want wie Vlissingen beheerst, controleert de Schelde en daarmee Antwerpen. ‘De gemeenten wilden allemaal uitbreiden en daarvoor moesten de bunkers gesloopt worden’, zegt Cor Heijkoop, voorzitter van de stichting. ‘Wij stelden voor om die linie te behouden als een groene verbindingszone tussen de gemeenten.’ Eind vorige eeuw haalden gemeentebesturen hun schouders op over de voorstellen van Bunkerbehoud. Heijkoop: ‘En nu roepen dure adviesbureaus hetzelfde. Gelukkig heeft het Landfront inmiddels voorbescherming gekregen. Dat betekent dat het bijna een officiële beschermde status heeft.’

Stichting Bunkerbehoud heeft veel voor elkaar gekregen op Walcheren. Eind vorige eeuw zag bijna niemand iets in de Duitse bunkers. De sloop van weer een bunker spoorde de betonliefhebbers aan tot de oprichting van de stichting. Inmiddels zijn bunkers opgeknapt, opengesteld en opgenomen in de Zeeuwse toeristische infrastructuur.

Bij Koudekerke loopt sinds 2010 een nieuw schelpenpaadje langs een stel bunkers. En bij Middelburg is een toeristisch fietspad in maart 2011 officieel geopend door de toenmalige Middelburgse verkeerswethouder Frank Streng. Het Landfront Vlissingen heeft de aanvallen van bouwlustige gemeenten veilig doorstaan. In een uitgave ter ere van het tienjarig bestaan noemt Hans Sakkers van Bunkerbehoud de linie in één adem met de vestingstad Naarden en de stelling van Amsterdam. ‘Het Landfront is het meest complete voorbeeld van een stadsverdediging uit de twintigste eeuw in Nederland’, aldus Sakkers. De Duitsers hebben er overigens niet veel aan gehad. Voor de landingen op de kust bombardeerden de geallieerden eerst de dijken, waardoor Walcheren onder water kwam te staan. Ook de bunkers kwamen blank te staan.

Zeeland is in de Tweede Wereldoorlog tweemaal zwaar getroffen door oorlogsgeweld, staat in het voorwoord van het boekje Fietsen langs de sporen van de oorlog dat dit voorjaar uitkwam. De strijd heeft sporen nagelaten in Zeeland. Veertien routes gaan langs wat nu nog herinnert aan de oorlog: van Duitse schijnvliegvelden tot bunkers en monumenten. Natuurlijk heeft de oorlog ook bij mensen sporen nagelaten. In het routeboekje zijn korte citaten met foto’s opgenomen van burgers en soldaten over hun ervaringen. Die getuigenissen wekken het verleden tot leven en maken het boekje meer dan een verzameling tochten langs monumenten en beton. Het boekje kost tien euro. Meer informatie: www.zeelandboeken.nl

Een video-reportage van de Provinciale Zeeuwse Courant over het boekje Fietsen langs de sporen van de oorlog