Foto: Iedereen wil het liefst een Fongers (Otto Beaujon)
Indonesiërs zijn dol op de Nederlandse fietsen uit de koloniale tijd. Er is zo veel vraag dat er al vervalste Fongers-fietsen opduiken. ‘De fietsen roepen gevoelens van nostalgie op.’
In Indonesië is er in ieder geval één koloniale erfenis die wordt gekoesterd: de Nederlandse fiets. ‘Er rijden daar meer oude fietsen rond dan in Nederland’, vertelt Otto Beaujon, voorzitter van de Historische Rijwielvereniging De Oude Fiets. In de zomer van 2011 was hij met drie leden van de club op bezoek in Indonesië.
Jonge jongens
Ze waren uitgenodigd door de Indonesische tegenhanger van De Oude Fiets: de kommunitas onthel sepeda tua indonesia (KOSTI). ‘Dat is een federatie waar 160 fietsclubs bij zijn aangesloten. De grootste club heeft 900 leden. Vaak zijn het jonge, enthousiaste jongens, milieurebellen. Er is een enorme verkeersdrukte en veel luchtvervuiling. Die jongens willen het graag anders en vinden dat de fiets de toekomst heeft. Zij koesteren die tachtig jaar oude fietsen.’ In Jakarta is een bijzonder actieve club die fietsen naar het werk propageert en de autoloze zondag – feitelijk alleen de ochtend – heeft weten ‘los te peuteren’. Maar de liefde voor het Nederlandse rijwiel leeft in de hele archipel.
Tropenbehandeling
Beaujon heeft op Java met drie clubleden een toer gemaakt langs allerlei fietsverenigingen. Tot hun grote verbazing zagen ze prachtige stokoude Nederlandse Fongers- en Gazelle-fietsen, die bij ons zeldzaam zijn geworden. ‘In Nederland hebben wij in het verleden onze oude fietsen allemaal weggegooid. In Indonesië is men zuiniger op de fietsen geweest.’ Wat ook scheelt is de speciale tropenbehandeling die de fietsen kregen voor ze naar Nederlands-Indië werden verscheept. ‘De frames werden van binnen met was gespoeld.’ Roest krijgt dan geen kans. Natuurlijk hebben de fietsen niet van pekel te lijden gehad.
Vervalsingen
Gefortuneerde verzamelaars zijn bereid stevige prijzen te betalen voor originele oude fietsen. Op Oost-Java zijn Fongers-fietsen zo gewild dat er al vervalsingen zijn opgedoken. Om aan de vraag te voldoen, worden oude Nederlandse fietsen het land in gesmokkeld. ‘De Indonesische wetgeving verbiedt eigenlijk de import van tweedehands spullen’, zegt Beaujon. ‘Indonesië wil niet het afvoerputje van de wereld worden en opgescheept zitten met oude auto’s en dergelijke. Maar ik hoorde dat via de diplomatieke post nog wel eens oude fietsen het land in komen.’ Simon van Erp uit Den Bosch, die in oude fietsen handelt, bevestigt dat er vanuit de voormalige kolonie vraag is naar oude Nederlandse fietsen. Vooral Fongers-fietsen, die in gebruik waren bij het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL), zijn veel gevraagd.
Leden van de Oude Fiets hebben in Indonesië aan liefhebbers tekst en uitleg gegeven over oude Nederlandse rijwielen.
Het VPRO-radioprogramma O.V.T. besteedde ook aandacht aan de Fongersgekte in Indonesië. Hier te beluisteren.
Categorieën