Bij de tandpasta. Bij zonnebrandcrème. Bij sigarettenvloeitjes. Iedereen deelde ooit fietskaarten uit. De Mascotte fietskaart verscheen in vijf bladen die samen Nederland weergeven, op een schaal van 1 : 200.000 (1 centimeter is 2 kilometer).
Stoombootdiensten
Uit welk jaar deze kaarten precies zijn, staat er niet op. Maar de Noordoostpolder, op de kaart Urkerland genoemd, staat er wel op en die is aangelegd omstreeks 1940. En de dijk die het eiland Marken verbindt met het vasteland staat er niet op, en die dateert uit 1957. Dus tussen die jaren moeten deze kaarten geproduceerd zijn. In de legenda op de kaarten wordt melding gemaakt van ‘stoombootdiensten’. Wanneer zou de laatste stoomboot in Nederland uit de vaart zijn genomen?
Natuurbad
Op de achterkant van de kaarten worden de bijzondere kwaliteiten van de vloeitjes uitvoerig behandeld. Ook zijn er cartoons op afgebeeld uit Engelse en / of Amerikaanse kranten en tijdschriften. Per provincie en per stad of dorp worden heel kort vele tientallen bezienswaardigheden vermeld die toeristen al dan niet per fiets zouden kunnen bezoeken, van het natuurbad in Appelscha in Friesland tot Kasteel Karelke in Weert, Limburg.
Meer autowegen dan fietspaden
Of deze kaarten nu zo geschikt zijn geweest voor fietsers is de vraag. Daarvoor is de schaal eigenlijk niet nauwkeurig genoeg. En er zijn wel fietspaden op de kaart aangegeven, maar voor andere soorten vervoermiddelen (auto, trein) is de legenda veel uitgebreider. Aan de hand van deze fietskaarten van circa zeventig jaar geleden is in elk geval goed te zien, dat het netwerk van fietspaden in Nederland sindsdien enorm is uitgebreid.
Reactie van een lezer
L.S.,
Ik kan de datum nog preciezer duiden. Schokkerland is de naam van de Noordoostpolder van 1944 tot 1948. In 1948 heeft het de naam Noordoostpolder (NOP) gekregen. Misschien kun je het ook zien aan de namen van de straten in de NOP, want die kwamen pas rond 1948 op de kaart. Als de Onderduikersweg (Espel) er op staat is het duidelijk na 1945. Trouwens een autokaart gebruiken voor een fietsroute is helemaal niet zo gek. Ik ben in één dag van Zeeuws-Vlaanderen naar Espel gefietst naar mijn tante daar met een Falkekaart, wel vaak de weg moeten vragen en veeeel omgereden, onder andere over het kerkhof van Utrecht.
Vriendelijke groeten,
Etienne
Categorieën
Reinder Storm
Reinder Storm is conservator cartografie, geografie en reizen bij het Allard Pierson, het museum en hét kennisinstituut voor de erfgoedcollecties van de Universiteit van Amsterdam. Het beheer van de cartografische collectie strekt zich uit over vele duizenden kaarten, atlassen en aanverwante materialen.