Niet alle fietsvakanties zijn zonovergoten. Daarom kun je volgens TestKees maar het beste op je eigen spierkracht vertrouwen als je zonder stopcontact je iPhone of camera wilt opladen. (test uit 2010)
De moderne mens kan niet zonder gadgets. En op fietsvakantie moeten die natuurlijk mee. Maar hoe laad je de batterijen op zonder stopcontact? TestKees zocht het uit en testte twee dynamoladers en twee zonnecelladers.
Dynamoladers
Met een dynamo kun je eenvoudig enkele watts aan energie produceren. En na een fietstocht van enkele uren is dat genoeg om wat apparaten te laden. Direct aansluiten op de dynamo kan niet, want voor het laden van een batterij heb je gelijkstroom nodig. En een dynamo levert alleen wisselstroom. Je hebt een omvormer nodig die de wisselstroom omzet in gelijkstroom en precies de juiste spanning en stroom levert om de batterij te laden. Van die omvormers heb ik er twee getest: De E-werk van Busch & Müller (120 euro) en de Pedalpower+ universele laadkabel (64,95 euro).
Beide laders heb ik aangesloten op een Shimano-naafdynamo (6 volt/2,4watt) en een accupack van Vaude. Deze accupack is een li-ion accu van 3,7 volt en heeft een capaciteit van 3400 milliampère.
Pedalpower+
De omvormer van Pedalpower+ is niet meer dan een lange kabel met in het midden een verdikking waarin de omvormer zit. Iets instellen kan niet. De maximale spanning is 5,3 volt en de maximale stroom is 600 milliampère. Dat klinkt beperkt. Maar de meeste apparaatjes kun je tegenwoordig laden via de usb-poort van de computer. En die heeft een spanning van 5,0 volt en een maximale stroom van 500 milliampère. Als je een apparaat kunt laden via een usb-poort, kan die ook aangesloten worden op de Pedalpower+.
E-WERK
Bij de E-Werk kun je wel de voltages en milliampères instellen. Op het kleine zwarte kastje zitten twee knopjes waarmee je de uitgaande stroom (tussen de 0 en 1400 milliampère) en spanning (tussen de 2,8 en 12,6 volt) traploos kunt instellen. Je kijkt wat de maximale laadstroom en spanning zijn van het apparaat dat je wilt opladen, stelt de E-Werk daarop in en laadt hem vervolgens met de dynamo. Bij de E-werk krijg je een vuist vol verloopstekkertjes geleverd. Bij de Pedalpower+ moet je die er los bijkopen voor 13,95 euro.
Accupack
In plaats van je apparaatjes rechtstreeks aan te sluiten, kun je beter eerst een accupack laden. Een accupack is een oplaadbare batterij in een kastje met wat elektronica en een usb- uitgang. Vervolgens kun je met dat accupack weer je apparaatjes opladen.
Een accupack is aan te bevelen. Losse accupacks vinden het niet erg om steeds aan en uit te gaan. Ze kunnen beter tegen regen en schokken en tegen overbelasting en je kunt de energie verdelen over verschillende apparaten. Er is een ruime keuze in accupacks met usb-uitgang. Ze kosten een paar tientjes.
1.Het laden van een accupack met dynamoladers
| Pedalpower+universele omvormer | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| snelheid | Volt | Milli-ampère | Watt | Benodigde tijd in uren | Afstand |
| 10km/u | 4,2 | 250 | 1,0 | 12 | 120km |
| 15km/u | 4,2 | 360 | 1,5 | 8,3 | 125km |
| 20km/u | 4,3 | 470 | 2,0 | 6,2 | 124km |
| 25km/u | 4,3 | 540 | 2,3 | 5,4 | 135km |
| 30km/u | 4,32 | 560 | 2,4 | 5,2 | 156km |
| 35km/u | 4,35 | 560 | 2,4 | 5,2 | 182km |
| Busch & Müller E-WERK | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Snelheid | Volt | Milliampère | Watt | Benodigde tijd in uren | Afstand |
| 10km/u | 4,15 | 240 | 1,0 | 12,6 | 126km |
| 15km/u | 4,26 | 480 | 2,0 | 6,2 | 93km |
| 20km/u | 4,33 | 600 | 2,6 | 4,8 | 96km |
| 25km/u | 4,4 | 700 | 3,1 | 4,1 | 103km |
| 30km/u | 4,44 | 800 | 3,6 | 3,5 | 105km |
| 35km/u | 4,5 | 866 | 3,9 | 3,2 | 112km |
De vraag is natuurlijk hoe lang het duurt voor je een accupack hebt volgeladen. In tabel 1 staan de prestaties van de twee laders bij verschillende snelheden.
Met de E-Werk is de batterij na ongeveer 100 kilometer vol. Met de Pedalpower+ na 120 à 150 kilometer. De E-Werk is sneller en zet de wisselstroom efficiënter om in gelijkstroom.
Natuurlijk kost het opwekken van stroom ook energie. Het hangt af van het rendement van de dynamo, maar het laden zal voor een snelheidsverlies van ongeveer 1 kilometer per uur zorgen.
Laden en je koplamp tegelijkertijd gebruiken kan wel, maar beide functioneren dan op halve kracht. Bij een halogeenkoplamp betekent dat: geen licht. Bij ledlampen kan het erg meevallen.
Naast deze laders zijn er ook andere modellen op de markt. Stollberg levert een omvormer (5 volt en 500 milliampère) met usb-uitgang en kost maar 29 euro. Zzing biedt een omvormer met ingebouwde accupack van 2700 milliampere en usb-uitgang voor 79 euro. Dahon verkoopt de Biologic Reecharger met omvormer en ingebouwde accupack van 1600 milliampere en 5volt usb-uitgang voor 105 euro.
Leveranciers:
www.bumm.de
www.pedalpower.com.au
www.bos-stollberg.de
www.zzing.de
www.dahon.com
Laden met zonnecellen
De luie fietser kan natuurlijk ook de zon het werk laten doen. Ik heb twee zonnecelladers getest: de Vaude Solar Recharger 3400Li (120 euro) en de A-solar Power Bag AB-200 (59 euro).
Bij de Vaude Solar Recharger krijg je een accupack met een li-ion batterij van 3400 milliampère. Deze batterij kun je uit de behuizing halen. Als je wilt kun je er ook drie oplaadbare AA batterijen in plaatsen.
Ook de A-solar Powerbag (59 euro) wordt geleverd met een accupack met een li-ion batterij van1800 milliampère. Er zit een handig tasje bij waar ook je apparaten ook in passen. Het paneel met zonnecellen is niet uit het tasje te halen.
2. Het laden van een accupack met zonnecellen
| Vaude Solar Recharger | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| datum en tijd | zonkracht | bewolking | plaatsing | Volt | Milli-ampère | Watt | benodigde tijd |
| ideaal volgens fabrikant | niet bekend | – | – | 5 | 400 | 2 | 6,3 |
| 23 maart, 13.00 uur | 2,5 | onbewolkt | loodrecht op de zon | 4,1 | 246 | 1,01 | 12 |
| 23 maart, 13.00 uur | 2,5 | onbewolkt | horizontaal | 4,0 | 84 | 0,34 | 37 |
| 23 maart, 13.00 uur | 2,5 | onbewolkt | horizontaal in eigen schaduw | 4,0 | 8 | 0,03 | 419 |
| 24 maart, 13.00 | 1,1 | licht bewolkt | horizontaal | 4,0 | 44 | 0,18 | 70 |
| A-solar | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| datum en tijd | zonkracht | bewolking | plaatsing | Volt | Milli-ampère | Watt | benodigde tijd in uren |
| ideaal volgens fabrikant | niet bekend | – | – | 5 | 500 | 2,5 | 5,0 |
| 23 maart, 13.00 uur | 2,5 | onbewolkt | loodrecht op de zon | 4,1 | 250 | 1,03 | 12 |
| 23 maart, 13.00 uur | 2,5 | onbewolkt | horizontaal | 4 | 186 | 0,74 | 17 |
| 23 maart, 13.00 uur | 2,5 | onbewolkt | horizontaal in eigen schaduw | 4 | 44 | 0,18 | 70 |
| 24 maart, 13.00 uur | 1,1 | licht bewolkt | horizontaal | 4 | 64 | 0,26 | 48 |
Lage opbrengst
Onder ideale omstandigheden is de opbrengst van zonnecellen vergelijkbaar met die van een dynamoladers. Maar het is niet altijd zomer. Op een onbewolkte dag in maart met de zonnecellen loodrecht op de zon gericht, is de opbrengst met ongeveer 1 watt nog redelijk. Maar tijdens het fietsen is het ondoenlijk om de zonnecellader constant te richten. Het is daarom realistischer om te kijken wat de zonnecellen opleveren in horizontale stand.
De opbrengst valt wat tegen. Bij lichtbewolkt weer kunnen beide laders maar een klein beetje stroom op wekken. De A-solar is de best presterende. Wanneer de twee zonnecellen loodrecht gericht zijn op de zon doen ze het ongeveer even goed. In andere standen levert de A-solar beduidend meer stroom.
Maart is misschien niet de meest ideale maand om stroom op te wekken. Om te bekijken waar en wanneer je iets aan zonnecellen zou kunnen hebben, moet je weten wat de zonkracht is. De zonkracht is een begrip van het KNMI om de hoeveelheid UV-straling weer te geven. De zonkracht is een goede indicatie voor de hoeveelheid stroom die je kunt opwekken. Op www.temis.nl kun je met de UV-index voor elke locatie op aarde bekijken wat de zonkracht is. Zo rond de evenaar vind je de hoogste waarden.
Een voordeel van zonnecellen is natuurlijk dat je geen naafdynamo nodig hebt, je geen snelheid verliest en ook kunt laden als je een keer uitrust op de camping, uren op het terras hangt of een dagje wandelt.
Wat verbruiken al die apparaten?
De hamvraag is natuurlijk of je genoeg hebt aan de stroom die een dynamo of zonnecel levert. In onderstaande tabel staat het stroomverbruik van een aantal apparaten. Om te berekenen hoe lang het duurt om te laden, moet je de opbrengst in watt van de laders delen door het verbruik in watt van de apparaatjes.
Een rekenvoorbeeld. De E-Werk, gekoppeld aan een naafdynamo, levert bij 15 kilometer per uur 2,0 watt per seconde. Een zuinige GPS verbruikt 0,2 watt per seconde. Die 2,0 watt moet je delen door 0,2. De uitkomst is 10 seconden. Als je dat omrekent naar uren houdt het in dat je met een uurtje fietsen genoeg stroom hebt verzameld om 10 uur de GPS te kunnen gebruiken.
Nog een voorbeeld. De A-solar levert bij licht bewolkt weer 0,26 watt. De iPad verbruikt 2,5 watt per seconde. Dat houdt dat je ongeveer 10 uur moet laden om een uurtje de iPad te gebruiken.
3. Verbruik van elektronische gadgets
| Toestel | Batterijen | Schatting tijd met opgeladen batterijen | Schatting verbruik | gebruikstijd na 1 uur fietsen, 2 watt opbrengst |
|---|---|---|---|---|
| Zuinige GPS (Garmin Etrex) | 2AA 1,2 volt, 2500 milleampère | 30 uur | 0,2 watt | 10 uur |
| Luxe GPS (Garmin Oregon | 2 AA oplaadbare batterijen 1,2 volt, 2500 milliampère | 10 uur | 0,6 watt | 3,3 uur |
| IPhone 3G | Li-ion 3,7 volt, 1200 milliampère | 5 uur bij vol gebruik | 0,9 watt | 2 uur |
| Ipod classic | Li-ion 3,7 volt, 1200 milliampères | 36 uur audio of 6 uur video | 0,1 watt audio, 0,8 watt video | 20 uur audio, 2,5 uur video |
| Ipad | Li-ion 3,7 volt, 6700 milliampères | 10 uur | 2,5 watt | 0,8 uur |
| Digitale camera | Li-ion 3,7 volt, 6700 milliampères | 1,5 uur | 1,7 watt | 1,2 uur |
| zaklamp (B&M Ixon) | 4 AA 1,2 volt, 2500 milliampères | 5 uur fel of 20 uur spaarstand | 2,4 watt fel, 0,6 watt spaarstand | o,8 uur of 3,3 uur |
De stroombehoefte hangt natuurlijk af van het aantal apparaten dat je meesleept en de gebruikstijd. Een GPS heeft weinig stroom nodig. Maar je gebruikt hem wel lang op een fietsvakantie omdat je hem tijdens het fietsen continu aan hebt staan. Het stroomverbruik kan lager door functies uit te zetten zoals autoroutering en schermverlichting. Uitschakelen op lange makkelijke stukken helpt natuurlijk ook. Bij camera’s kun besparen door het scherm uit schakelen.
Een dynamolader levert al snel genoeg om een luxe GPS continu aan de praat te houden en je houdt zelfs stroom over om je camera of telefoon te laden. Zelfs een energieslurper als de iPad kan met een dynamolader behoorlijk lang gebruikt worden. Mits je genoeg kilometers maakt natuurlijk. Met de zonnecellen ben je sterk afhankelijk van weer, locatie en tijd van het jaar. Dagelijks een luxe GPS uren achtereen gebruiken, zit er waarschijnlijk niet in.
Conclusie
Een fietsdynamo levert genoeg stroom om heel wat apparaatjes te voeden. Busch & Müller levert een uitstekende omvormer die veel stroom levert en goed is in te stellen. Maar hij is wel prijzig. De Pedalpower+ is veel goedkoper, maar die levert wat minder stroom en je kunt hem niet instellen.
De zonnecelladers leveren onder ideale omstandigheden voldoende stroom, maar laten het afweten onder slechte omstandigheden. Voordeel blijft dat je geen naafdynamo nodig hebt en geen snelheid verliest. De A-solar scoort duidelijk beter op sombere dagen dan de Vaude Solar Charger. En de A-solar is met een prijs van 59 euro half zo duur, dus duidelijk meer waar voor je geld.
Categorieën