Stationsrondje Enschede (17 kilometer)

Tekst: Suzanne Brink

De laatste keer dat ik in Enschede was, was in november 2000 toen mijn broer afstudeerde. Hij woonde in een studentenhuis met kogelgaten in alle deuren en muren. Geen sporen van afrekeningen in het criminele circuit, maar van de luchtbuks van de zoon van de huisbaas. Op de plek des onheils ben ik toen niet geweest. Een half jaar daarvoor, op 13 mei 2000, richtte de vuurwerkramp de wijk Roombeek te gronde. Er vielen 23 doden en 950 gewonden. Het is dit jaar precies 20 jaar geleden, een goede reden voor een hernieuwde kennismaking met de stad waar zowel een plein, straat als theater vernoemd zijn naar de Enschedese liedschrijver Willem Wilmink:

Het is het eindpunt van de trein,
bijna geen mens hoeft er te zijn,
bijna geen hond gaat zover mee:
Enschede.

Dit stationsrondje loopt via Roombeek naar de universiteitscampus, de ‘enige echte landgoedcampus’, weer terug door het Abraham Ledeboerpark en langs de mooiste synagoge van West-Europa. Maar om te beginnen komt de route langs het Rijksmuseum Twenthe. Je zit nog maar net op de fiets en toch al een afstaptip. Zelfs als je jezelf de tijd niet gunt om de collectie te bekijken, is het de moeite om er een kopje koffie te gaan drinken en de tuin te bewonderen. Daar hoef je geen entree voor te betalen. Elk jaar maakt een andere kunstenaar een tuinplan. In 2021 is dat Christiaan Zwanikken. Hij maakt kinetische installaties die zich begeven op de grens van kunst, wetenschap en technologie. De laatste jaren is hij meer bezig met de plantenwereld. Hij is met name gefascineerd door wat hij noemt de ‘superieure zintuiglijkheid’ van planten, de manier waarop ze met elkaar communiceren en reageren op hun omgeving. Het museum heeft Nose Patrol van hem aangekocht, een soort plant die geurende wolkjes uitstoor. Mooi begin van de fietstocht.

N.B. Vlakbij het Twents museum zit een andere bijzondere horecalocatie: Het vegetarische restaurant Het paradijs, Nicolaas Beetstraat 42. Dat zit in een voormalige fabriekshal en staat vol met afgedankte boeddhabeelden, lantaarntjes en tuinplanten. Helaas alleen donderdag tot en met zondag vanaf 17 uur open.

Rijksmuseum Twenthe grenst aan de wijk Roombeek die na het drama van de vuurwerkramp de afgelopen twintig jaar heel zorgvuldig en liefdevol is herbouwd onder de regie van architect Pi de Bruijn. Langs de ruim opgezette Museumlaan staan luxe stadsvilla’s met een eigen karakter, ontworpen door architecten van naam, zoals Michiel de Wit, Cino Zucchi, Erick van Egeraat en Benthem Crouwel. Er zijn tijden dat er drommen toeristen door de straten van Roombeek schuimen, maar niet op de ordinaire dinsdag dat ik door de wijk fiets. Ik maak foto’s van een paar huizen, onder andere van een boekenkast achter groen glas met dikke boeken over architectuur en lees pas later een artikel over furieuze Roombeekbewoners die misselijk worden van opdringerige kijkers. Excuus!

Aan het eind van de Museumlaan staat een groot gebouw, het Balengebouw, ooit een katoenbalenpakhuis,  dat getransformeerd zou worden tot  Jan Cremermuseum. Het was in 2000 vrijwel het enige industriële gebouw in de wijk Roombeek dat de vuurwerkramp heeft overleefd. De gevel van het gebouw is bekleed met een herhalend patroon van een man op een motor, zoals die destijds op de iconische omslag van het boek Ik, Jan Cremer stond. Het museum kwam er niet. Nu zitten de lokale omroep en een paar krantenredacties in het gebouw.

Ik ga op weg naar Café Sprakel in het bos, dat een mooi terras in het groen heeft en helaas dicht is op dinsdag. Het is een prachtig rustig plekje.
Op mijn stationsrondje Enschede kom ik hoofdzakelijk mensen met honden tegen en ik heb spijt dat ik mijn eigen Rufus niet achterop mee kon nemen. Is het buitengebied van Enschede soms het gebied met de hoogste hondendichtheid van Nederland? Genoeg groen in elk geval om je hond uit te laten. Het is stil rond Enschede. De struiken ruisen. Achter een gezette man en vrouw fietst een jonge man met rood haar. Hij waant zich onbespied, strekt zijn armen en doet een vliegtuig na. Even later kom ik het trio tegen bij een kruispunt. De jongen kijkt stuurs, ik schat hem in als een student die met frisse tegenzin met zijn ouders op pad is.

Op een rustige weg passeer ik een boom met het Weesgegroet Maria in het Twents, verderop kom ik langs een mysterieuze metalen rode tafel en een verzameling stenen. Via de QRcode op een paaltje ontdek ik dat dit het ZwerferfSprakel is. Een project van Kunstenaar Jeroen van Westen en landschapsarchitect Piet Ziel rond archeologische vondsten. Terwijl ik ernaar sta te kijken, vallen me ineens de leeggelopen zwarte ballonnetjes op die over de stenen rollen. De sporen van een lachgasparty aan de tafel die het noaberschap (nabuurschap op zijn Twents) symboliseert.

De eerste studentenflats doemen links en rechts op. Op Google maps hebben ze namen als Huize Badeendt, Huize Highfive, Château Bassie en Berenfokkerij. Het landschap glooit. De Universiteit Twente beroept zich erop de enige echte Campusuniversiteit van Twente te zijn. Een heel eigen wereld die er eind juli, hartje zomervakantie verlaten bij ligt. Een groep Afrikaanse studenten met mondkapjes steekt het fietspad over. Drie twintigers schrikken op van mijn bel. Ik kan het niet nalaten af te stappen en naar de studentenflats te staren. Nostalgie. Raar geknoopte gordijnen, rommelige balkons en dode planten. Eén student heeft zijn raam met aluminiumfolie afgeplakt. Elektriciteitsfobie?

De route van de campus naar de stad is prachtig. Ik fiets door het Abraham Ledeboerpark waar mensen en honden rustig kuieren langs oude bomen, houtwallen, bosjes, boerderijen en beken. Het pad slingert door het park langs een vakwerkschuur uit 1750. Het park is in 2019 nog uitgeroepen tot een van de vijf mooiste parken van de wereld. Een van de trofeën is de hoogste mammoetboom van Nederland, geplant eind negentiende eeuw.

Voor ik naar het station terugrijd, buig ik af om de beroemde Enschedese synagoge te bezoeken. Hij is vandaag helaas dicht, maar ook van de buitenkant is het een imposant gebouw.
Als ik de fiets in heb geleverd, loop ik nog even het centrum in en val als een blok voor het Willem Wilminkplein, waar ik met een goddelijk bolletje citroencakeijs met hoorntje van de veelbekroonde ijsverkoper Van der Poel naar het kunstwerk ‘Vortex’ van kunstenaar Jeroen Doorenweerd met waterval kijk.
Lyrisch!

Dit is geen knooppuntenroute, maar een route die exclusief voor onze Routeplanner is gemaakt. Je vindt hem hier. Of type onder kopje Voorgeplande routes (in de app heet het Uitgelichte routes) Stationsrondje Enschede in.

1. Rijksmuseum Twente
   Geopend: Dinsdag t/m zondag 11.00-17.00 uur
   Op eerste kerstdag en nieuwjaarsdag is het museum gesloten
2. Balengebouw
3. Café Sprakel in het bos
   Geopend: woensdag t/m zondag 10-18 uur
4. Campus Twente
5. Abraham Ledeboerpark
6. Synagoge
   Voor een bezoek moet je van tevoren reserveren!
   Open op zondag, dinsdag, woensdag en donderdag van 11 tot 15 uur

   N.B. Check de openingstijden, ze kunnen veranderd zijn!  

Een stationsrondje is een fietstocht van rond de 20 kilometer in een Nederlandse stad. Waarom een stationsrondje?

• Je komt op de fiets verder dan de geijkte torens en musea die je te voet bezoekt
• 20 kilometer is een relaxte afstand waarvoor je je niet hoeft te haasten en af kunt stappen waar je wilt
• Voor 20 kilometer heb je geen supersonische sportieve fiets nodig, maar kun je een OV-fiets huren