In Haarlem staan sinds november 2003 een aantal bewegende verkeerspalen om de binnenstad autovrij te houden. Als er laad- en losverkeer langskomt, zakt het paaltje de grond in. Na ongeveer tien tot twaalf seconden komt de paal vanzelf weer omhoog. Het zal je maar gebeuren. Je let even niet op, en er komt vlak voor je fiets een paal omhoog. De paaltjes staan bijvoorbeeld op de kruising Nieuwe Groenmarkt/Zijlstraat. Eén fietser liep al gekneusde ribben op bij een valpartij en is van plan een schadeclaim bij de gemeente in te dienen.
Gevaarlijke situaties kun je bij de gemeente melden. Niet alleen als fietser heb je er belang bij dat er snel iets gedaan wordt aan de gevaarlijke plek. Ook de gemeente heeft er belang bij een gevaarlijke situatie op te heffen. Die is namelijk aansprakelijk voor schade van slachtoffers van een ongeval door ‘een gebrek aan de weg’. Gevaarlijke opstakels – zoals paaltjes – op het fietspad vallen hier ook onder.
Voor paaltjes gelden een aantal regels. Vooral de zichtbaarheid is belangrijk. Paaltjes op het fietspad of betonnen elementen langs het fietspad moeten een contrasterende kleur hebben. Het liefst met reflecterende verf. Ook moet voldoende straatverlichting aanwezig zijn. Verder kan soms wegmarkering vóór een paaltje (bijvoorbeeld ribbels in het wegdek) nodig zijn zodat je weet dat je een obstakel nadert. En tot slot moet een paaltje wel op een logische plek staan.
De rechter kijkt hier nauwkeurig naar, blijkt uit het volgende voorbeeld. Op een regenachtige avond fietst Onno op een fietspad en blijft met zijn fietstas haken achter een rood/wit gestreept paaltje dat midden op het fietspad staat. Hij maakt een slinger, blijft met zijn linker been haken achter een tweede paaltje en valt. Het fietspad is omgeven door bomen. De paaltjes zijn weliswaar voorzien van reflecterende verf maar worden niet rechtstreeks door straatlantaarns verlicht. Van een afstandje zijn de paaltjes niet te zien.
De rechter vond in dit geval dat de gemeente in haar ‘zorgplicht’ tekort was geschoten. De paaltjes hadden namelijk voor fietsers geen functie. Het enige doel was het weren van auto´s . Fietsers hoefden die paaltjes dus ook niet te verwachten. Ook waren de paaltjes niet steeds voldoende waarneembaar. Wel oordeelde de rechter dat Onno voor een deel ook schuldig was, omdat hij niet voldoende rechts gehouden had en misschien beter op had kunnen letten.
Als je zelf een ongeluk hebt gekregen door een slecht zichtbaar paaltje, of een ander gebrek aan het wegdek (zoals gaten in de weg, losliggende tegels) dan kun je de gemeente voor je schade aansprakelijk te stellen. Een handleiding hiervoor vind je in de Vraagbaak bij aansprakelijkheid gemeente . Heb je geen ongeluk gehad maar ben je wel op de hoogte van een gevaarlijke situatie, meld die dan bij de gemeente. Veel gemeenten hebben hiervoor een meldpunt. Wordt er niets aan gedaan, geef dat dan door aan de lokale afdeling van de Fietsersbond.
Mariken van der Hoeven