Fietsen in de Kroatische Amazone

Gak. Gak. Nee, het is niet het geluid van een vogel, maar dat van een machete die door de lucht schiet. Mijn gids Nikola Pavić heeft het kapmes zojuist uit zijn fietstas gehaald. Badend in het zweet maakt hij de weg voor fietsers vrij. Hup, weer een boomstam van het pad. Honderden tijgermuggen zoemen om ons heen.

Wow, dit is de jungle. Ik moest aanvankelijk een beetje lachen toen ik de naam van de fietsroute hoorde: ‘Amazon of Europe Bike Trail’. Kom op, een Amazonegebied in Kroatië? Maar de omstandigheden komen in de buurt. Het is heet en vochtig. In de rivier staan geen sokoireigers, wel zilverreigers.

Door de hevige storm van een dag eerder zijn een hoop bomen omgevallen. Het toont hoe arbeidsintensief het is om een fietsroute in de wilde natuur bij te houden. ‘Vorige week kon je hier nog gewoon fietsen,’ zegt Pavić, die betrokken was bij de totstandkoming van de trail.

Ik fiets in Kroatië stukjes van de 1250 kilometer tellende fietsroute, die ook door de landen Oostenrijk, Slovenië en Hongarije loopt. Je gaat dwars door het Mur-Drau-Donau-gebied, een Unesco-biosfeerreservaat waar naar manieren wordt gezocht om de mens meer in evenwicht te laten leven met zijn natuurlijke omgeving. 

Het Wereld Natuur Fonds gaf het gebied de bijnaam Amazone van Europa en kwam in 2015 met het idee voor een fietsroute. Meer dan vijftig lokale belanghebbenden hielpen mee bij de ontwikkeling. De EU bood ondersteuning via Interreg, een financieringsprogramma dat grensoverschrijdende samenwerking aanmoedigt. 

Een behoorlijk project, waarin 3,2 miljoen euro is geïnvesteerd. Toch voelt de route nog niet helemaal af. Hier en daar zijn de paden overwoekerd met planten of liggen er stenen tussen het grind. Ook moet je soms kilometerslang over een drukker parcours, waar auto’s met zeventig kilometer per uur voorbij razen. En nee, daar ligt geen fietspad.

‘Om de natuur te beschermen is naast de rivier bewust niet voor asfalt gekozen,’ legt Pavić uit. ‘En helaas zijn drukke wegen niet altijd te vermijden, al werken we nog aan alternatieven. Het is onmogelijk om voortdurend naast de rivier te fietsen. Soms is het gebied een bufferzone voor overstromingen. Ook kunnen er mensen wonen of bedreigde diersoorten leven.’ 

Met regelmaat hobbel ik dus als een avontuurlijke fietser over gras en grind. Een laagje deet op de huid blijkt een must. De rivieren trekken heel wat muggen; rustig picknicken kun je hier vergeten. Daar staat tegenover dat ik soms ineens een zeearend voorbij zie vliegen. Libelles strijken op de waterlelies neer, de bloemen trekken vlinders. Ik zie aalscholvers hun vleugels drogen, en honderden zwanen.

Echt toeristisch is het bijna nergens. De bewoners zijn geduldig, maken snel een praatje. Mooie ontmoetingen volgen elkaar rap op. Als mijn gids ergens om water vraagt, krijgen we spontaan een rondleiding van een boer. Met zijn blote bast loopt de Kroaat door de donkere stallen. Zes koeien heeft hij, en twee varkens. ‘Twee fietsers hebben hier eens een tentje opgezet,’ zegt hij met een glimlach.

En neem restauranteigenaar Stjepan Pongrac; terwijl hij enorme schalen vis ‒ die vers uit de rivier komt ‒ serveert, vertelt hij tussen neus en lippen door dat hij ook kunst maakt. Aan de muren hangen vrolijke landschappen, die hij met diepe kleuren op glas schilderde. Een man met hoed is met een lange tak aan het vissen, een oma wandelt met haar kleindochter door de sneeuw.

Dat is het leuke van fietsen: je komt onverwachts op de meest bijzondere plekken. Ik fiets op een elektrische mountainbike; ideaal voor de grindpaden. Al is de route ook zeker te doen met een gravelbike of vakantiefiets ‒ mits je brede banden hebt. Vaak is er de optie om de asfaltweg te pakken, maar het is juist zo fijn om midden in de natuur te zijn. 

Op de drukke stukken merk ik dat automobilisten met een boog om ons heen rijden. Heel anders dan aan de kust, waar ik weleens bewust van de weg ben gereden. Het fietsen blijkt meer ingeburgerd in deze streek. Zo zie ik in de stad Osijek overal fietspaden. En ook Varaždin heeft volop autoloze straten waar tweewielers doorheen crossen.

Urenlang slinger ik langs de Drau, die vaak verborgen blijft achter bomen en struiken. Naast de brug naar schiereiland Skela Križnica liggen jongeren in het gras, met naast zich een cello en gitaar. Verderop wordt gebarbecued. Eindelijk een plek om even het water in te duiken! Al blijft het verstandig dicht bij de kant te blijven: de stroming is verraderlijk krachtig.

Bij het plaatsje Legrad voegt de Mur zich bij de Drau. Deze rivier kent zijn oorsprong in de Hohe Tauern van Oostenrijk. Niet veel later kun je kiezen: een detour maken naar de schitterende barokstad Varaždin, of langs de Mur verder richting de Sloveense grens fietsen. De Mur kronkelt heviger dan de Drau en is nóg woester.

Ik blijf genieten van al het groen rondom de rivier. En al moet ik soms even de tijd nemen voor het avontuurlijke wegdek, blijkt het kapmes slechts op één plek nodig: op het fietspad naar Varaždin. De Amazon of Europe Bike Trail is zeker geen LF-route of ViaRhôna, maar wel een mooie kennismaking met het échte Kroatië.

De Amazon of Europe Bike Trail begint in Mureck (Oostenrijk) en eindigt in Mohacs (Hongarije). Er is een Noordroute (550 km) en een Zuidroute (700 km), waardoor je een rondje kunt maken. De route is bewegwijzerd; wel is het raadzaam om de gps-route en/of een kaart te gebruiken. Een routeboekje en gps-route vind je op de website aoebiketrail.com. Ook is er een app. De ideale reisperiode is in het vroege voorjaar, als er minder muggen zijn.

Fiets je enkel het stuk in Kroatië, dan kun je bijvoorbeeld beginnen in Varaždin en eindigen in Osijek. Beide steden hebben een treinstation. De fiets kan in veel treinen alleen mee als hij uit elkaar gehaald wordt. Soms zijn er aparte wagons voor fietsen. In dat geval staat er in de reisplanner (zie hzpp.hr) een fietssymbooltje bij de trein. Een kaartje kost 1,99 euro en kan in de trein of bij het loket worden gekocht.

Het toerismebureau van Kroatië raadt aan accommodatie een paar dagen van tevoren te boeken. Op de Kroatische website cikloturizam.gov.hr staat een interactieve kaart met veel informatie, zoals fietsverhuurpunten, accommodatie en restaurants langs de route. Fietsverhuur regelen kan via bike.com. De fiets wordt naar je beginpunt gebracht en kan aan het eind worden opgehaald.

Geen zin alles zelf uit de vogelen? De ontwikkelaars van de route hebben het Amazon of Europe Booking Center in het leven geroepen. Hier kun je onder meer fietshuur, bagagetransport, shuttles, accommodatie en maaltijden laten verzorgen. Zo is er een achttiendaagse reis, vanaf 989 euro per persoon: visitaoe.com/deals/thru-biking-south-route-tour. Een deel van de opbrengst gaat naar de natuurconservatie. Zie aoebiketrail.com.

Kroatië zet zich steeds meer als fietsland op de kaart. Zo worden steden als Zagreb, Koprivnica en Čakovec fietsvriendelijker. Bij de eilanden, zoals Krk, Hvar, Korčula en Mljet, zijn volop fietscruises, zodat je stukjes kunt varen en fietsen. Zo ben je niet afhankelijk van de veerboten, waarop fietsen niet altijd mee kunnen, en vermijd je de zware stukken. Verder is het land vooral geschikt voor de wat meer avontuurlijke fietser. Zo lopen aan de kust en in het binnenland de EuroVelo 6 (Atlantische Oceaan-Zwarte Zee), EuroVelo 8 (Mediterraanse Route) en EuroVelo 13 (IJzeren Gordijn), die deels bewegwijzerd zijn. Voor wielrenners en mountainbikers is het heuvelachtige schiereiland Istrië populair, net als de eilanden, waar je veel steile klimmetjes tegenkomt. Probeer de drukke en hete zomer te vermijden. Volop fietsroutes zijn verder te vinden in de nationale parken Plitvice Meren, Paklenica en Krka. Hier tref je schitterende bergen, watervallen en rivieren.