Eerst maatregelen of direct 30-borden?

Fietsersbond Amsterdam: ‘Het helpt een beetje en dat is zonder meer goed nieuws’ 

In de nacht van 8 december kreeg de hele bebouwde kom van Amsterdam in één keer een maximum snelheid van 30 kilometer per uur met een paar uitzonderingen. Wat vindt de Fietsersbond in Amsterdam daarvan? 

‘We zijn er zeker blij mee’, zegt Florrie de Pater, voorzitter van de Amsterdamse Fietsersbond. ‘Het is een goede maatregel, maar je hebt ook snelheidsremmende maatregelen nodig en handhaving.

Snelheidsgun 

De Amsterdamse Fietsersbond deed verschillende snelheidsmetingen met haar eigen snelheidsgun. Een vóór de invoering, een maand na de invoering en in maart opnieuw. Een maand na invoering bleek op de Boshuizenstraat 62 procent van de automobilisten tussen 31-40 kilometer per uur te rijden en 26 procent tussen de 26-30. Op de Willemparksweg waren de percentages vergelijkbaar. Je kunt zeggen: maar een kwart van de automobilisten houdt zich aan de nieuwe limiet, maar De Pater vindt het toch hoopgevend. ‘Vóór december hebben we ook gemeten. Op de Willemsparkweg reed toen geen enkele auto zachter dan 30 km/uur.  Nu wel, dat is een interessante uitkomst. Het helpt een beetje, en dat is zonder meer goed nieuws.’ 

Handhaving nodig

Maar het kan beter. De Pater: ‘Handhaving zou helpen. Dat gebeurt nog niet. Handhaving kan ook met camera’s en flitspalen. En punt twee, nu zijn er niet of nauwelijks maatregelen genomen om het verkeer te remmen, geen extra verkeersdrempels, want daar is allemaal geen geld voor. En dat zou wel moeten.’ 

Slierten auto’s  

Afgelopen maart ging de Amsterdamse Fietsersbond opnieuw met haar snelheidsgun naar de Willemsparkweg. Toen bleek dat zelfs 50 procent van de automobilisten 30 km/uur of langzamer reed. Zijn de Amsterdamse automobilisten meer gewend geraakt aan de lagere snelheid? De Pater: ‘Gemiddeld werd er langzamer gereden. Maar het is natuurlijk wel een momentopname. En het was maar op één plek. Er waren op moment van meten veel ‘slierten’. Als er een auto zacht rijdt, dan vormt zich een langzame sliert daarachter. ‘ De Pater schat dat in het algemeen iets meer dan de helft van de auto’s nog harder gaat dan 30 km per uur. 

Opvallend tijdens de laatste meting was trouwens wel het aantal scooters en brommers dat te hard reed: 60 procent reed tussen de 30-en de 40 km/uur en een dikke 10 procent zelfs boven de 40 km/uur. De Pater: ‘Dat is gevaarlijk, scooters zie je minder goed. Ik ben zelf een tijdje terug bijna overreden.’

De gemeente Amsterdam heeft nog geen cijfers over de gereden snelheden bekend gemaakt. 

Peter van Bekkum, voorzitter afdeling Utrecht
‘Het is natuurlijk mooi als je zoals in Amsterdam, bam, in één keer de hele stad naar 30 brengt, maar er is ook wat te zeggen voor zoals Utrecht het doet: wijk per wijk, straat per straat. Dat maakt de communicatie ingewikkelder. In Amsterdam is het meteen duidelijk. Maar het heeft ook een voordeel om het eerst fysiek beter uit te werken, zoals Utrecht dat doet, en te beginnen met de inrichting van de straten. De gemeente Utrecht heeft ook wel eens alleen een bord neer gezet zonder fysieke maatregelen, maar daar zijn ze wel van teruggekomen. 

In Oog en Al, waar ik woon, is de hele wijk 30, maar er zijn diverse maatregelen genomen: van fietsstraten, plantenbakken tot drempels. Het is steeds een compleet verhaal. Als je alleen borden neerzet, dan verandert er niet veel. De snelheid gaat misschien een paar kilometer omlaag maar de echte hardrijders rem je niet af.’ 

Het nadeel is dat het heel lang kan duren voordat alle wegen zijn aangepast. Van Bekkum: ‘Ja, het gaat langzaam, en dat zint ons als afdeling niet.’ Toch zegt hij:  ‘Als je het hele pakket van herinrichting met plantenbakken en drempels invoert, dan duurt dat soms langer maar het is wel effectiever.’ 

Willem-Frederik Metzelaar, voorzitter afdeling Rotterdam
‘Tja, ik vind het heel erg mooi wat in Amsterdam gebeurt. En ik beschouw dit als een voorbeeld: als je het doet, doe het dan in een keer. Maar we moeten ook onze wethouder Karremans steunen. Hij heeft een punt als hij onderstreept dat handhaving de gouden sleutel is. 30 km per uur is top, maar dan wel zo dat iedereen zich er aan houdt. 

In stapjes  

De gemeente Rotterdam kondigde in 2021 aan 18 straten van 50 naar 30 te brengen. Uiteindelijk zal de hele bebouwde kom naar een maximum snelheid van 30 gaan. Maar de gemeente doet dat dus in stapjes.

Metzelaar kan zich daar in vinden. ‘Wat wij goed vinden is dat dit college doorgaat met het doorvoeren van 30 op steeds meer wegen waar vroeger vaak 50 kilometer per uur mocht worden gereden zonder dat er aparte fietspaden lagen. Dat doen ze ambitieuzer dan we hadden verwacht. Daar zijn wij blij mee.’ 

Jos de Jong, voorzitter Fietsersbond Haagse regio  
‘Amsterdam is een heel andere stad en kun je eigenlijk niet vergelijken met Den Haag. Maar we zijn natuurlijk wel heel erg benieuwd hoe het in Amsterdam gaat.’  

De afdeling Den Haag maakt zich al enige tijd hard voor meer dertig kilometerstraten. En dat heeft een reden. De Jong: ‘De verkeersveiligheidscijfers! In Den Haag zijn veel meer ongevallen vergeleken met bijvoorbeeld Rotterdam. Er is onderzoek gedaan en daaruit blijkt dat 60 procent van die verkeersongevallen plaatsvinden op 50 kilometer-wegen. Dus als je de verkeersveiligheid wil verbeteren heeft een verlaging van de maximum snelheid naar 30 een enorm goede invloed.  En het is meteen ook fijn voor de voetgangers en voor de leefbaarheid.’ 

Meeliften met de tram  

De afdeling doet er van alles aan om 30 km onder de aandacht te brengen bij de gemeente. Zo maakte de afdeling samen met het landelijk bureau van de Fietsersbond en ingenieursbureau Goudappel een rapport over de tram. De Jong: ‘Er komen bredere trams in Den Haag en we willen laten zien dat je het zo kan inrichten dat je het meteen beter maakt voor de fietser en de voetganger.’ De data van de trams werden ook verzameld. ‘Dan blijkt dat de tram in veel straten niet harder rijdt dan 30 kilometer per uur. Dan kun je op die straten ook een maximum snelheid van 30 kilometer per uur invoeren.’ 

Een terugkerend bezwaar tegen de invoering van 30 km/uur is namelijk dat het niet kan vanwege het OV of vanwege de hulpdiensten. De Jong: ‘Nu hebben we laten zien dat die tram helemaal niet zo hard rijdt. Bovendien zijn er ook busbanen en vrije trambanen waar het OV wel tempo kan maken, en de hulpdiensten mogen harder rijden als het nodig is.” 

Gaat Den Haag ook over op 30 kilometer per uur? De Jong: ‘We zijn ervan overtuigd dat het gaat gebeuren. Het is een internationale trend. In alle Europese steden wil men meer ruimte voor fietsers voor voetgangers, voor groen. Dat gaat in Nederland ook gebeuren. Maar het zou wat sneller mogen. In Brussel hebben ze twee jaar geleden de maximum snelheid verlaagd naar 30, het aantal slachtoffers is daar na een jaar gehalveerd.  Hoeveel bewijzen wil je hebben?’