De Vleutenseweg in Utrecht is helemaal volgens de wetten van fietsvriendelijkheid ingericht. Veilig doorfietsen, rood asfalt. Maar wat doen die rare fietsers? Ze rijden parallel aan de Vleutenseweg over hobbelige steentjes.
‘Hier word ik in de lente altijd heel vrolijk van, die klaprozen. En er loopt hier ook wel eens een onkruidvrouwtje. Die is dan haar hele fietstassen vol aan het stoppen met van alles.’ Dit is een citaat van Anna. Een onderzoeker met camera fietste voor het onderzoek Urban Trajectories met haar mee om te kijken wat zij allemaal meemaakt als ze van huis naar werk fietst.
Antropologisch
Urban Trajectories is een onderzoek van Architectuurcentrum Aorta naar de beleving van fietsroutes tussen Vinex-locatie Leidsche Rijn en de oude binnenstad van Utrecht. Stadsgeograaf Jan van Duppen heeft daarvoor op antropologische wijze de woon-werkfietservaring van Leidsche Rijners onderzocht. Waarom fietst iemand langs het spoor over de Cremerstraat richting Leidsche Rijn, en niet over het rode fietspad aan de Vleutenseweg? Op www.urbantrajectories.nl is te zien hoe de mensen uit het onderzoek fietsten. Daar is ook het hele onderzoek te downloaden.
Verkeerskundigen
Er is steeds meer belangstelling voor de beleving van fietsers. Planners doen achter de tekentafel wel eens of mensen rationeel opererende wezens zijn, maar dat werkt in de praktijk toch anders. We doen niet de hele dag dingen die gezond voor ons zijn en we kiezen niet altijd voor die fietsroutes waarvan de verkeerskundigen hebben bedacht dat dat de snelste en veiligste route is. Want er spelen zo veel dingen mee bij de keuze voor een route. Het kan leuk zijn om door een straat te fietsen waar je vroeger hebt gewoond, of misschien wil je langs die ene winkel. Als het donker is, zoek je wellicht een veiliger route met veel cafés en leven, en als je haast hebt is het vooral belangrijk dat je lekker door kunt fietsen.
Beleving
‘Met nog comfortabeler en veiliger fietsen kun je in Nederland niet meer zo veel winnen’, stelt Stefan Bendiks van stedenbouwkundig bureau Artgineering en betrokken bij de aanleg van fietssnelwegen en de site Van A naar F (van autoweg naar fietssnelweg).
‘Met beleving zijn mensen te verleiden bepaalde routes te fietsen.’ Bendiks merkt dat het voor ingenieurs gemakkelijker is om over comfort, directheid, samenhang en dergelijke te praten dan over beleving. ‘Ze hebben daar minder ervaring mee. Je hebt minder houvast; het zijn zachtere factoren. Er zijn geen regels voor.’
Snelfietsroutes
De nieuwe snelfietsroutes, of fietssnelwegen zoals ze ook wel genoemd worden, bieden bij uitstek kansen om te kijken of mensen verleid kunnen worden op de fiets naar het werk te gaan. ‘In het begin werd het heel erg vanuit technische eisen opgesteld: vier meter breed, goede verlichting, rood asfalt, maximale hellingspercentages. Nu begint er een discussie. Is het zo erg als het pad een keertje vijftig centimeter minder breed is als het dan op een mooiere plek ligt of beter aansluit op de bestemming?’
Autobahn
Bendiks vindt dat we bij de fietssnelwegen kunnen leren van autosnelwegen. In de jaren dertig werden die in Duitsland niet alleen door verkeerskundigen uitgedacht, maar waren landschapsarchitecten er nauw bij betrokken. ‘Je kunt dat op sommige plekken nog steeds zien. Dan werd er een lus gelegd naar een mooi uitzichtpunt aan een meertje en daar zetten ze dan een restaurant neer.’
Neem het Rijnwaalpad. Daar zijn veel leuke dingen voor bedacht. Lichtkunstwerken, luxe rustplekken voor fietsers met horeca en winkels. Het eerste deel van het Rijnwaalpad is geopend. Kunnen we daar al spectaculaire dingen beleven? Bendiks: ‘Het kunstwerk wordt later langs de route geplaatst. Maar de brug de Snelbinder bij Nijmegen staat er en dat is zeker een beleving. Naast het spoor en boven het water – je ziet onder je bootjes varen.’
Lees ook: 'Beat onder het snelwegrumoer'
Categorieën