Kunnen mensen nog banden plakken?

Stap 1: Fietsonderdelen verzamelen
Stap 2: Samen met stadsgenoten een fiets van die onderdelen maken
Stap 3: De fiets aan de stad teruggeven

Vrijwel direct als social designers Maartje de Goede en Lisa Strijbosch hun bord buiten zetten bij hun werkruimte hebben ze beet: een wiel en een frame. Het wiel komt uit een wegroestend fietswrak van een jongen die al lang een nieuwe fiets heeft, maar niet goed wist wat hij met de oude moest doen. Een ‘schaamfiets’ eigenlijk. Jammer genoeg was het gevonden frame er veel te klein voor, dus moeten ze verder zoeken. Maartje: ‘Ik ben bij mijn favoriete fietsenmaker wezen vragen en die had een tweedehands zadel voor mij.’ Bij een andere fietsenmaker vangen ze bot. ‘Hij zei dat ze geen tijd hebben om zich met oude onderdelen bezig te houden. Ze gooiden ze direct weg.’

Een bezoek aan de Milieustraat levert ook niks op: ‘Er belanden heel veel oude fietsen bij het oud ijzer, maar als ze eenmaal weg zijn gegooid, mag je er niks meer mee.’
Op straat zoeken Maartje en Lisa verder naar oude onderdelen: ‘We zien wel veel oude kapotte fietsen, maar we durven ze vaak niet mee te nemen omdat we niet zeker weten of hun eigenaar ze echt gedumpt heeft.’
Maar uiteindelijk vinden ze een geschikt frame, dat ooit met slechte witte verf over is geschilderd. ‘Wel mooi dat het een witte fiets is. Dan maken we onze eigen witte fietsenplan.’

Hoe handig zijn hun stadsgenoten? Daar zijn Maartje en Lisa wel benieuwd naar. Op hun oproep op Instagram reageren veel mensen die bekennen met een lekke band al naar de fietsenmaker te stappen. En zijzelf? Maartje: ‘Ik klus weleens aan mijn fiets. Dan krijg ik vaak van die irritante opmerkingen als: ‘Goed hoor dat een vrouw dat doet. Die opmerkingen krijgen we nu helemaal niet.’
Lisa: ‘Ik sleep vaak mijn fiets twee trappen op omdat ik geen zin heb in commentaar op straat. Maar ik moet zeggen dat ik me vaak moet forceren om te klussen. Ik hoop dat het probleem vanzelf opgelost wordt.’

Een jongen met hond komt langs. Als hij hoort wat het experiment inhoudt, belooft hij terug te komen als hij zijn hond thuis heeft gebracht. En dat doet hij. Hij blijkt net een paar dagen aan het werk in een fietsenwinkel en legt een roestige ketting om het wiel. Een man op een brommer sleutelt wat mee, een vrouw brengt triomfantelijk een fietsbel, en het allerleukste is een leergierig meisje van een jaar of elf. Voor het eerst van haar leven draait ze een moer aan om vervolgens met oude blikjes het stuur te versieren. Daarna maakt ze nog een rondje door de buurt om te kijken of ze nog geschikte onderdelen kan vinden.

Lisa: ‘Wat je hiermee ook laat zien, is hoeveel jezelf eigenlijk kan. Je kunt echt zelf je zadel wel omhoog en omlaag stellen. Je moet het alleen een keer voor het eerst doen.’
De beloning aan het eind van de dag is een witte fiets die het doet. En nu? Maartje: ‘We zetten hem weer terug op de plek waar we hem gevonden hebben. Misschien dat de eigenaar blij verrast is als hij hem zo helemaal opgeknapt terugvindt.’
Ook over de overgebleven onderdelen hoeft niemand zich ongerust te maken. Net als Maartje en Lisa de boel willen opbreken vraagt een man met een aanhanger achter zijn brommer of hij de losse wielen mee mag nemen. De straat blijft opgeruimd achter.
Met een beker Spa met citroensmaakje in de hand kijken Maartje en Lisa naar de stroom fietsers in de spits. Eén ding valt op: ‘Al die veel te zachte banden!’ ’

Verkopen, weggeven of weggooien?
– Als je fiets nog prima is, kun je hem inruilen bij de fietsenmaker of hem bijvoorbeeld op Marktplaats verkopen.
– Nog beter: help er een ander mee. In Utrecht heb je bijvoorbeeld het project Heel Utrecht fietst waar Peter van Bekkum van Fietsersbond Utrecht zich met hart en ziel voor inzet. Heelutrechtfietst.nl
– Geeft niemand er meer een stuiver voor, maar zijn de onderdelen nog wel bruikbaar? Breng hem naar de Kringloopwinkel.
– Is er echt niets meer mee te doen? Dan kun je hem altijd nog met het Grof Vuil meegeven of naar de Milieustraat brengen.