‘Mijn OV-fiets zorgt voor leuke gesprekken’

‘Ik ben voor radicalere stappen die het systeem kantelen. Ik denk dat vooral de overheid aan zet is. Dat ze met beprijzing en wetten in moeten grijpen in de mobiliteit. De samenleving is niet ingericht op duurzame keuzes. Het is veel te makkelijk om in de auto die je voor je deur hebt staan te stappen. We hebben zo’n klein land en alles is zo dichtbij. Dan is het toch bizar dat we nog zo veel met de auto doen? De auto pakken zou moeilijker gemaakt moeten worden.’

‘We moeten het ongemak rond de auto vergroten, het fysieke ongemak, dat hij niet meer zomaar voor de deur staat en je overal kunt parkeren, maar ook het sociale ongemak. Dat je de behoefte krijgt je te verdedigen als je in de stad de auto gebruikt. Wat alleen niet helpt is als een minister Harbers verkondigt dat het beste tijdperk van de auto nog voor ons ligt terwijl alle deskundigen het erover eens zijn dat het autogebruik teruggedrongen moet worden.’

‘Ik vind dat Amsterdam het goed doet. Pas met die ‘knip’ in de Weesperstraat en dat overal deelfietsen staan. Als de verandering eenmaal in gang is gezet, willen mensen het ook niet meer terugdraaien. In mijn woonplaats Amersfoort heb je bijvoorbeeld De Hof met allemaal café’s en restaurants. Moet je je voorstellen dat dat vroeger één grote parkeerplaats was. Daar wil niemand meer naar terug.’

‘Ik heb in 2011 mijn auto weggedaan. Eerst om een half jaartje te proberen hoe het was. Maar dat beviel goed en als het echt lastig werd, kon ik altijd wel een auto lenen. En tegenwoordig zijn er zo veel deelauto’s. Ik vind de OV-fiets zo’n geweldige uitvinding. Dat je door een vreemde stad kunt fietsen! Soms is het wat meer gedoe zonder auto. Dan duurt het wel langer, maar dat is ook een avontuur. Ik sport omdat ik het leuk vind, maar ik hoef niet te sporten om aan mijn dagelijkse beweging te komen, want ik ben de hele dag al actief onderweg. Fietsen is praktisch, het liefst wandel ik.’

‘Toen ik net de auto weg had gedaan, had ik dat meer. Dat is net als wanneer je gestopt bent met roken. Maar ik voer liever gesprekken dan dat ik mijn wijsvinger opsteek. Mijn familie komt uit Twente. Het zorgt voor leuke gesprekken als ik met mijn OV-fiets naar familiefeesten kom. Het zet mensen aan het denken. Er is altijd wel iemand die verandert. Iedereen kent iemand die vegetariër is of geen auto heeft, en zo wordt dat normaler. Ik heb ook niet in één keer besloten dat ik geen auto meer zou nemen. Je moet mensen serieus nemen in hun gehechtheid aan gewoontes.’

‘Ja, ook. Er worden enorme budgetten gestoken in reclames voor auto’s en vliegtuigen. Reclame probeert je te laten denken dat iets vanzelfsprekend is en dat je er eigenlijk niet buiten kan. Vakantie? Dat betekent naar een warm land vliegen. Vliegen kan nog steeds. Er wordt zelfs reclame voor gemaakt; dan moet het wel goed zijn. Het maakt het lastig om te bedenken dat je net zo gelukkig bent als je naar het Veluwemeer gaat.’

‘Ik ben een optimist. Ik zie dat als laatste stuiptrekkingen van een samenleving die weet dat er iets moet veranderen, maar zich nog lekker vastklampt aan partijen die zeggen dat alles bij het oude kan blijven. Verandering is onafwendbaar. Het stadium van de klimaatontkenning zijn we wel voorbij. We hebben een minister-president die ‘actie actie actie’ roept op klimaatconferenties. We zitten nu in de uitstelfase.’

‘We spreken in de sociale wetenschappen van social tipping points. Die moet je absoluut niet verwarren met kleine veranderingen. Dan denk ik eerder aan veranderingen die mensen zand in de ogen strooien en suggereren dat we er daarmee wel komen. Sociale tipping points gaan om wezenlijke verschuivingen in het denken. Roken is altijd een goed voorbeeld. Vroeger werden zones aangegeven waar je niet mocht roken. Op de rest van de plekken was het toegestaan. Nu is dat andersom. We kunnen ons niet meer voorstellen dat het ooit normaal was om op de werkplek te roken.’

‘We hebben ook onderzoek gedaan onder ouders die hun kinderen naar school brengen. Ouders die hun kind met de auto brengen weten ergens ook wel: zo ben ik niet opgevoed en mijn moeder zou het belachelijk vinden, maar ik moet hierna door naar mijn werk. Kijk, daar zit een enorm potentieel onder. Er hoeft maar iets te veranderen en die mensen brengen voortaan hun kinderen op de fiets, en dan kunnen ze zich al snel niet meer voorstellen dat ze het ooit anders hebben gedaan.’

Woonplaats: Amersfoort

Geboren: 1970, Markelo

Aantal fietsen: 1 gewone en 1 elektrische

Beroep: Lector Psychologie voor een Duurzame Stad aan de Hogeschool van Amsterdam

Deltapremie: In november won hij de Deltapremie 2023, een prijs die wordt uitgereikt aan lectoren die met hun onderzoeksgroep een bijzondere bijdrage leveren aan de samenleving. Aan de prijs is een bedrag van € 500.000,- gekoppeld.

Met dit bedrag wil hij onderzoek doen naar wat grootverdieners motiveert veel meer te doen voor het klimaat. Want grootverdieners ‒ de elite, bankiers, politici, mensen met veel geld en invloedrijke posities ‒ hebben een voorbeeldfunctie.