Ontwerpen aan Nederland Fietsland

Dit project van het College van Rijksadviseurs (samen met de G4) sluit aan op de eerdere publicatie over Nederland Fietsland (2014) en op het recent gepubliceerde Panorama Nederland. Vier bureaus presenteerden de uitkomsten van hun onderzoeken.

Must analyseerde de positie van de fiets in Den Haag en verkende vier oplossingsrichtingen: flow/gedeelde ruimte/vrijbaan voor de fiets/autovrije binnenstad. Steeds geïllustreerd met visualisaties van plekken als de Grote Marktstraat. Met bijvoorbeeld een spectaculair voorstel om de doorgaande fietsroute en het fietsparkeren ondergronds te maken. Belangrijk thema in deze presentatie was de relatie met de voetgangers.

Voormalig Rijksadviseur Rients Dijkstra van PosadMaxwan ging in op Utrecht en met name de zuidelijke Merwedekanaalzone, onder het motto Let’s make space great again. Minder ruimte voor de auto èn voor de fiets in de binnenstad en meer ruimte voor kwaliteit en voetgangers, stelde hij provocerend. Aan de rand van de stad park and bike-garages en rond de binnenstad een netwerk van Park and Walk-fietsenstallingen moeten komen, van waaruit je de laatste tien minuten lopend aflegt. Een uitdagend beeld of een monomane stedenbouwkundige droom, zoals vanuit de zaal werd opgemerkt?

De Urbanisten presenteerden hun studie Amsterdam en de fietsstad van de 21ste eeuw, met een voor de Fietsersbond herkenbare nadruk op de Fietsfamilie en de noodzaak daar in de netwerken ruimte voor te maken. Inclusief gedetailleerde ontwerpen van een driesprong, stadsplein, dubbelstraat en kruisplein. Een gewaagde en inspirerende poging om de stad helemaal vanuit de fiets vorm te geven. Een eye-opener: wanneer je geen ruimte nodig hebt voor autoparkeren, hoef je bij grote woningbouwprojecten niet zo veel de hoogte in te gaan.

Stefan Bendiks van Artgineering ging in op de Rotterdamse situatie en met name het gebied aan de rand van de stad, waar vooral aan de noordkant het fietsnetwerk stuit op spoor, water en snelwegen. Stefan ziet kans de barrières in de oost-westrichting te gebruiken om het fietsnetwerk te verbeteren en de barrières noord-zuid te kruisen met ontwerpen die qua beleving inspelen op de specifieke grote infra (hsl, spoor, water, wegen). Quick wins en het grote gebaar kwamen in zijn benadering beide terug.

Fietsprofessor Marco te Brömmelstroet reflecteerde op de presentaties en benadrukte het belang van taal. Marco wil afstand nemen van begrippen als de stad als lichaam, de stad als machine, van het snel van A naar B willen, van de homo economicus. Interactie en de spelende mens zijn voor hem belangrijker en hij waarschuwde de ontwerpers voor het overnemen van verkeerde begrippen.

Al met al een bijzonder interessante bijeenkomst, die uitnodigt tot veel meer discussie dan nu mogelijk was. De presentaties komen binnenkort beschikbaar en het College van Rijksadviseurs bereidt een brochure voor met de belangrijkste resultaten.