Snel ingrijpen noodzakelijk om stijging verkeersslachtoffers te stoppen

Dat blijkt uit het rapport De Staat van de Verkeersveiligheid 2023 van SWOV (publicatiedatum 13 december 2023). De Verkeersveiligheidscoalitie roept het nieuwe kabinet met klem op om te investeren in meer handhaving en een veilige infrastructuur. Zonder die maatregelen wordt de doelstelling om het aantal slachtoffers fors terug te dringen niet gehaald.

Het aantal doden en gewonden in het verkeer lag in 2022 ruim 20% hoger dan in eerdere jaren. Vooral fietsers werden zwaar getroffen: bijna 70% van de ernstig verkeersgewonden en 39% van de verkeersdoden is een fietser. “Dit is een zorgwekkende stijging die vraagt om aandacht en actie. Mensen fietsen meer en langer, het wordt steeds drukker in het verkeer en op de fietspaden, maar de infrastructuur groeit niet mee. Er moet fors meer in geïnvesteerd worden, en wel zo snel mogelijk”, aldus Esther van Garderen, directeur Fietsersbond.

In 2022 vielen 745 verkeersdoden, het hoogste aantal in 15 jaar. Met name fietsers zijn vaker slachtoffer (291 doden). Veel fietsdoden zijn het gevolg van ongevallen met auto’s. Maar ook onder automobilisten is het aantal dodelijke slachtoffers toegenomen, tot 221. De ambitie van het kabinet om het aantal verkeersslachtoffers in 2050 terug te brengen tot nul is daarmee verder weg dan ooit. Om het aantal verkeersslachtoffers naar beneden te brengen zijn forse investeringen in onder meer verkeershandhaving en fietsveiligheid noodzakelijk. Met de 500 miljoen euro investeringsimpuls Verkeersveiligheid voor de verbetering van infrastructuur wordt een stap in de goede richting gezet. Maar dit is onvoldoende om het tij te keren.

Investeer in de veiligheid van fietsers en vergroot de handhavingscapaciteit van onveilig gedrag. Dat nadrukkelijke verzoek doet de Verkeersveiligheidscoalitie aan het nieuwe kabinet. De Verkeersveiligheidscoalitie is een samenwerkingsverband van maatschappelijke organisaties, private partijen en kennisinstellingen. Ook de Fietsersbond is aangesloten bij de Verkeersveiligheidscoalitie.

De Fietsersbond pleit voor een dringende verbetering van de fietsveiligheid en vraagt daarom een investering van 1 miljard in de komende regeringsperiode. De investering van 1 miljard word uiteengezet in onderstaande infographic.

Uit het rapport Kiezen of delen van SWOV (het instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid) blijkt dat een verdubbeling van de handhaving en een veilige fietsinfrastructuur zorgen voor aanzienlijk minder doden en gewonden.

De Verkeersveiligheidscoalitie vraagt het kabinet om de volgende stappen te zetten:

• Investeer in veilige fietsinfrastructuur. Dat is de beste manier om ongevallen te voorkomen.
• Investeer in verkeershandhaving. Als er meer kans is om aangehouden of beboet te worden, zorgt dit voor ander gedrag op de weg.
• Stimuleer 30 km/u binnen de bebouwde kom, waar het onveilige situaties verbetert.
• Verbied het opvoeren van e-bikes, fatbikes en andere licht elektrische voertuigen (LEV’s).
• Verklein snelheidsverschillen op het fietspad.
• Geef meer informatie en advies over fietshelmen en hoe een fietshelm goed gedragen moet worden.

Om verkeershandhaving effectief in te zetten, vindt de Verkeersveiligheidscoalitie dat de politiecapaciteit moet worden vergroot:

• Onderzoek de mogelijkheid om verkeershandhavingsteams opnieuw in te stellen;
• De politieopleiding moet meer aandacht voor verkeershandhaving in het programma opnemen;
• Meer innovatie op het gebied van handhaving:
  • Investeer in MONOcams om handheld telefoongebruik tegen te gaan.
  • Automatiseer handhaving.
  • Vergroot het aantal staandehoudingen, bijvoorbeeld door inzet van buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s).

Gezien het toenemende aantal ongevallen waar voetgangers, fiets en e-bike enerzijds en auto’s en vrachtwagens anderzijds zijn betrokken, pleit de Verkeersveiligheidscoalitie voor het stimuleren van voertuigtechnologie ter bescherming van voetgangers, fietsers en andere weggebruikers.

• Ruim een derde van de verkeersdoden en ruim twee derde van de ernstig verkeersgewonden in Nederland is een fietser.
• In Nederland zijn 23 miljoen fietsen, waarvan 4,9 miljoen e-bikes (2022).
• In 2020 werd een kwart van de fietskilometers afgelegd op een elektrische fiets.
• Bij een ongeval hebben fietsers met helm 60% minder kans op ernstig, en 70% minder kans op dodelijk hoofd-/hersenletsel, dan fietsers zonder helm.
• Het aantal automobilisten met alcohol op achter het stuur is in vijf jaar tijd bijna verdubbeld (periode = 2017-2022).
• Bij regelmatige alcoholcontroles, neemt het aantal ongevallen met 17% af.
• 71,5% van de automobilisten geeft aan zijn/haar mobiel weleens te gebruiken tijdens het rijden.
• Lachgas is sinds begin dit jaar verboden. Er is echter geen methode om vast te stellen of een verkeersdeelnemer lachgas heeft gebruikt. Een verbod is dus moeilijk te handhaven.
• Verkeersongevallen zorgen voor onnoemelijk menselijk leed en kosten de maatschappij jaarlijks 27 miljard euro.