Beschadigde fiets in de stalling

In stallingen met tweelaagsrekken komen soms hondenmanden of kinderzitjes heel beroerd tevoorschijn na een dag stallen. Andere forse schades zijn verdwenen accu’s van elektrische fietsen.
Als je voorwaarden van stallingen naloopt lees je dat beschadiging, in een enkel geval ook diefstal, niet wordt vergoed. Zo staat het in de voorwaarden van de gemeentelijke stallingen in Dordrecht: ‘De stallinghouder aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor diefstal, ook niet voor schade aan eigendommen.’

Juridisch kan dat eigenlijk niet, legde advocaat August Van al eens uit in 2002 in de Vogelvrije Fietser. Hij schreef: ‘Juridisch gezien hebben mensen een grote vrijheid om af te spreken wat ze willen. Maar die vrijheid heeft een grens. Je kunt niet bedingen dat je niet aansprakelijk bent als je niet hebt voldaan aan de hoofdverplichting van een overeenkomst. Daar wringt in dit geval de schoen. Want als jij je fiets […] in een bewaakte stalling plaatst, ontstaat tussen jou en de stallinghouder een overeenkomst van bewaarneming.’
Die bewaarneming is het juridische begrip waar het hier om draait: ‘De hoofdverplichting daarvan is dat de stallinghouder goed op jouw fiets past en hem teruggeeft in de staat waarin jij hem bracht. Uitsluiting van aansprakelijkheid is in dit geval dus niet geoorloofd.’

Dat principe geldt juridisch nog steeds, geeft Pauline Baart van de werkgroep Fiets en Recht van de Fietsersbond aan. Toch mogen stallinghouders wel voorwaarden stellen bij dit uitgangspunt of beperkingen in de hoogte van de schadevergoeding. Vaak heeft dat te maken met de mogelijkheden van stallinghouders om zich te verzekeren. En dan blijkt dat er soms weinig overblijft.
Zo geeft de gemeente Amsterdam in hun voorwaarden voor gemeentelijke stallingen aan dat er een maximale vergoeding is van 600 euro in geval van diefstal, maar ook in geval van schade. Maar dat gaat dan alleen over schade die ‘aantoonbaar’ veroorzaakt is door ‘een medewerker van de stalling of ernstige nalatigheid’. Dat ‘aantoonbaar’ is natuurlijk lastig.

In de voorwaarden van de grootste stallinghouder, NS, gaat het alleen over diefstal. Beschadiging wordt niet genoemd. Maar als ik me meld bij de klantenservice met een fictief verhaal over een beschadigde fiets en vraag of de stalling aansprakelijk is in dit soort zaken, zegt een dame via de chat: ‘In principe wel’. Ze vraagt me een hele reeks gegevens op te sturen: datum, tijdstip en oorzaak van de schade, foto’s van de kapotte fiets, originele aankoopbon van de fiets (eventueel rekeningafschrift), naam, adresgegevens, OV-chipkaartnummer enzovoort, en dan zal het geval beoordeeld worden.

Van de zomer waren er diverse berichten over diefstal van accu’s van elektrische fietsen uit stallingen. Zo werden er uit de stationsstalling van Arnhem en uit een stalling in Amsterdam accu’s gestolen. De gedupeerde fietser in Amsterdam schreef een verontwaardigde brief naar het Parool over het gebrek aan actie ‒ er hingen camera’s in de stalling, maar met de beelden werd niks gedaan ‒, wat zelfs leidde tot raadsvragen.
De gemeente Amsterdam wijst aansprakelijkheid gewoon af. ‘Losse spullen, inclusief accu’s van elektrische fietsen, worden niet vergoed’, staat er in de voorwaarden en de gemeente heeft geen plannen om die te herzien, aldus woordvoerder Marten Grupstra.
Volgens Pauline Baart van de werkgroep Fiets en Recht van de Fietsersbond kan wat Amsterdam doet, niet. ‘Het uitsluiten van schade kan beslist niet als het om een fors bedrag gaat, bijvoorbeeld in het geval van een verdwenen fietsaccu. De aansprakelijkheid ligt bij de (verzekering van de) stallinghouder.’

In de voorwaarden van NS wordt niet ingegaan op de kwestie accu’s. De woordvoerder van NS, Gert Koolen, geeft aan dat NS formeel op dit punt geen aansprakelijkheid aanvaardt, maar dat er in dergelijke gevallen met coulance wordt gehandeld. ‘Benader in zo’n geval altijd de klantenservice’, geeft hij als advies.
Komend jaar worden de voorwaarden geüpdatet, zegt Koolen. En dit is wel een onderwerp waarnaar gekeken zal worden. Of er veel accu’s van elektrische fietsen verdwijnen in de stalling kan hij overigens niet vertellen. Daar heeft hij geen gegevens over. Ook in Amsterdam weten ze dat niet.
De Fietsersbond zal zeker zijn mening laten horen over nieuwe voorwaarden bij de NS-stallingen. Wim Bot, Fietsersbond: ‘Het lijkt mij wel redelijk dat ook accu’s van elektrische fietsen onder de regeling gaan vallen. Die zijn immers behoorlijk aan de prijs. Voor accessoires, zoals hondenmanden en kinderzitjes, lijkt het me wel een heel gedoe. Het is vooral van belang dat er in de stallingen betere oplossingen komen voor afwijkende fietsen, zodat er minder schade ontstaat.’