Vrouw met hondje rijdt fluitende de heuvel op dankzij haar e-bike

Is een e-bike slecht voor je conditie?

Annemieke Rebel kocht een jaar geleden een elektrische fiets. Ze schrok toen ze laatst weer op haar gewone fiets stapte: ‘Ik kwam bijna niet vooruit.’

Annemieke Rebel (54) woont in Hilversum en werkt twintig kilometer verderop in Utrecht. Pakweg een jaar geleden kocht ze een elektrische fiets om van haar woonplaats Hilversum naar Utrecht te rijden, waar ze werkt. Ze schrok toen ze laatst weer op haar gewone fiets stapte. ‘Ik kwam bijna niet vooruit.’ Je raakt snel verwend, merkte Annemieke. ‘Ik heb een hele lichte gewone fiets, een waarvan ik altijd dacht: je vliegt erop weg. Maar toen ik er na de elektrische fiets weer op reed, was het heel zwaar.’ Annemieke vermoedt dat ze ingeboet heeft op conditie. 
Op het symposium over gezondheid en fietsen in Almere, afgelopen november, vroeg fysiotherapeut Remco Arensman zich hardop af of de elektrische fiets niet ongezond was. ‘Want juist bij gezonde intensieve beweging klopt je hart iets harder en begin je een beetje te zweten ‒ precies wat mensen met een e-bike proberen te voorkomen.’

Koop een racefiets

Kees Bakker, consumentenvoorlichter van de Fietsersbond, heeft ook zijn bedenkingen. ‘Je wordt er een beetje lui van. Vergelijk het met de roltrap. Natuurlijk, je kunt blijven traplopen op een roltrap, maar de meeste mensen staan stil. Eigenlijk alle handelingen waarbij je extra inspanning moet leveren op een fiets, worden gemakkelijk met de elektrische fiets. De echte inspanning hoeft niet: het wegrijden en op snelheid komen, een heuvel op of met tegenwind, al die momenten dat je eens even flink op de pedalen moet gaan staan, die verdwijnen. Ik vind vaak dat mensen beter een racefiets kunnen kopen. Dat gaat ook sneller dan een stadsfiets en dan doe je zelf meer.’

Fiets vaker en verder

Dus? Toch maar op eigen kracht? Maar uit veel onderzoek blijkt dat mensen met een elektrische fiets vaker en verder gaan fietsen. En hoe valt dan de vergelijking uit? Fysiotherapeut Remco Arensman geeft toe: ‘Als je het inderdaad vanuit een breed perspectief bekijkt, als mensen de auto laten staan of veel meer kilometers maken, dan is er wel een positief gezondheidseffect.’
‘Ik vind de e-bike super’, zegt Annemieke. ‘Sinds ik de e-bike heb, ga ik vaker op de fiets, ook als het hard waait. Je voelt je fit en fris, en dat geploeter op een gewone fiets dat je soms hebt is er niet meer bij. Dat geeft ook een gevoel van vrijheid. Je kunt gemakkelijk langere afstanden afleggen.’

Annemieke ging vaker fietsen. Ook op de Facebook-pagina van de Fietsersbond vertelden mensen dat ze vaker en verder fietsen. Maar wat is het netto-effect op de gezondheid? Annemiek weet het niet. ‘Ik heb veel minder last van mijn knieën, ik ben vaker buiten, maar ik denk dat ik wel iets aan conditie heb ingeboet. Voor mijn gevoel is e-biken net wat anders dan fietsen, vergelijkbaar met het verschil tussen wandelen en hardlopen. Wandelen is ook gezond, maar met hardlopen is de inspanning groter.’

Zwetende racefietser
Beeld-auteur: Judy Ballast

Matig intensief

Ook Bakker wees daar al op: er is een verschil in de intensiteit van de inspanning. De vraag is: is dat erg? De Beweegrichtlijnen (Gezondheidsraad 2017) gaan uit van elke dag een halfuur matig intensieve inspanning. Daarmee blijf je in conditie, maar verbeter je niets. Daarnaast zegt de Gezondheidsraad over inspanning leveren: hoe vaker, hoe beter.
Fietsen op gewoon tempo is matig intensieve inspanning. Ook e-biken valt onder matig intensieve inspanning. Maar als je dezelfde route aflegt per e-bike doe je minder dan op een gewone fiets. In een Noorse studie uit 2017 werden acht fietsers gevolgd op hun woon-werkroutes, met twee routevarianten: een heuvelachtige route en een vlakke route. Ze reden afwisselend op een elektrische fiets en op een gewone fiets. De twee routes waren ongeveer even lang. De Noorse studie liet zien dat mensen op de vlakke route op hun e-bike 17 procent minder (in minuten gemeten) matig intensieve inspanning leverden in vergelijking met de gewone fiets. Op heuvelachtig terrein – vergelijkbaar met straffe wind tegen in Nederland ‒ leverden ze op de elektrische fiets 26 procent minder minuten matig intensieve inspanning. 
Het grootste deel van de ritten (90-95 procent van de tijd) werd er in die matig intensieve modus gefietst. Op het kleine deel waar zwaar intensieve inspanning (zweten!) was vereist, bleek het verschil tussen fiets en e-bike een stuk groter te zijn. Op de heuvelachtige route fietsten e-bikers een derde minder minuten in deze zwaar intensieve modus.

Ploeterende man met baard fietst de heuvel op
Beeld-auteur: Judy Ballast

Een kwart meer kilometers

Er zijn dus verschillen, maar ook op de elektrische fiets doe je zeker wel wat. Als je deze Noorse studie (met weinig proefpersonen) mag geloven, dan ben je met 17 à 26 procent extra minuten fietsen bijna net zo goed bezig op de e-bike als op een gewone fiets. Dus: ga op de elektrische fiets een extra dag forensen per week, of maak op een toertocht een kwart meer kilometers en je bent net zo goed bezig als op een normale fiets. 
Voor veel mensen is de elektrische fiets inderdaad verleidelijk, het nodigt uit om meer kilometers te maken. En meer plezier op de fiets kan natuurlijk alleen maar gezond zijn! Maar als je je als sportieve fietser laat verleiden om dezelfde kilometers slap freewheelend met de ondersteuning op de hoogste stand af te leggen, ja, dan is de elektrische fiets een gevaarlijk ding. Kortom: kijk in de spiegel en houd vooral het advies van de Gezondheidsraad in het achterhoofd: meer en vaker fietsen is beter.

e-bike test 2021

Ontvang het Stappenplan E-bike kopen!

Ontvang gratis het Stappenplan E-bike kopen. Lees meer

Meisje met vlechtjes op een e-bike
Beeld-auteur: Judy Ballast

Tips

  • De Gezondheidsraad zegt over inspanning: hoe vaker, hoe beter.
  • Om hetzelfde effect te bereiken moet je met je e-bike een dag per week meer forensen.
  • Fiets op de elektrische fiets verder, minstens een kwart meer dan je op de gewone fiets zou doen.
  • Als je langere afstanden fietst kun je in plaats van een e-bike ook een snellere fiets zonder ondersteuning kopen: denk aan een racefiets of het sneller maken van je gewone fiets.
  • Altijd goed: elektrische fiets in plaats van de auto of het ov.
  • Wees niet lui: zet de ondersteuning zo laag mogelijk. Pak die gewone fiets ook nog eens, bijvoorbeeld als je boodschappen doet.
  • Extra inspanning is altijd goed. Inspanning waarbij je hartslag omhooggaat en je een beetje gaat zweten, zogenaamde zwaar intensieve beweging, verbetert je algehele conditie en is gezond voor de hartspier. Dus vergeet niet ook op de e-bike af en toe wat extra’s van jezelf te vragen. Of ga ook af en toe een blokje hardlopen of hard fietsen op je gewone fiets.
  • Als je precies wilt weten of je wel genoeg doet, kun je een hartslagmeter kopen of een e-bike met fitnessfunctie die op het display aangeeft hoeveel energie je zelf levert. Bij de e-biketest van 2020 gaven we expliciet aan welke fietsen zo’n functie hebben.
accu hercules

Hoe haal je de meeste kilometers uit je accu? Zeven tips van TestKees

De meest gestelde vraag over e-bikes: hoe ver kom ik met een volle accu? 7 Tips. Lees meer