Betekent de coronacrisis de doorbraak van de fietskoeriers?

Aan het eind van elke werkdag springt Jasper de Lange op de fiets om spelletjes rond te brengen in Utrecht. Zo kan hij – netjes op anderhalve meter – toch even de klanten zien van Spellenwinkel Subcultures.
‘Gewoonlijk kun je hier op zaterdag over de hoofden lopen, zo druk is het’, zegt De Lange. ‘Nu mogen er maar vier klanten tegelijk in de winkel.’ Contact leggen en onderhouden met klanten is belangrijk voor Subcultures. ‘We zetten alles in: telefonisch contact, videobellen, livestreams, Facebook-filmpjes.’ En dus ook: bezorging per fiets.

Het is minder druk, maar met het verplichte thuiszitten groeide ook de behoefte aan tijdverdrijf. De hobbyspelers natuurlijk (‘deels om ons te steunen’), maar ook nieuwe klanten (‘mensen kopen spelletjes om de kinderen te vermaken’). Een van de best verkochte spellen: Pandemic. De spelers moeten samen een besmettelijke ziekte onder controle zien te krijgen.
De fietsbezorging in coronatijden van Subcultures is niet uniek. Veel winkels zagen dat klanten wegbleven en reageerden snel door met de fiets naar de klanten te komen. En bij veel klanten is er sympathie ‒ #supportyourlocals ‒ voor lokale ondernemers die het hoofd boven water moeten zien te houden.

Ondernemers in Groningen waren toevallig al een beetje voorbereid op die trend. De Groningen City Club (GCC), een vereniging van ondernemers in de binnenstad, probeerde eind vorig jaar al om de harten van Groninger consumenten voor de lokale winkelier te winnen. ‘We willen een vuist maken tegen bedrijven als Amazon en Bol.com’, zegt Eric Bos van de GCC. Met de site warenhuis.groningen.nl wilde de GCC een online etalage bieden voor de lokale winkels. Tijdens de lockdown kwam het project in een stroomversnelling. De internetetalage werd vliegensvlug uitgebreid tot webshop. De gemeente sprong financieel bij. Alles wat je in het online warenhuis bestelt, wordt afgeleverd door een fietskoerier. Er is Europees geld voor de eerste 5000 bezorgingen. Daarna kost het zo’n 5 euro per pakketje. 

Het jonge Groningse bedrijf Dropper, opgericht in 2019, verzorgt de logistiek. Dropper is geen traditioneel koeriersbedrijf. Het is een platform dat met slimme software vraag en aanbod aan elkaar knoopt. Een restaurant bijvoorbeeld wil maaltijden laten bezorgen en fietskoeriers zijn op zoek naar ritjes. Dropper berekent welke koerier het beste ingeschakeld kan worden voor de efficiëntste rit. En als een restaurant eigen bezorgers heeft, kunnen die met de planningssoftware van Dropper op hetzelfde ritje ook voor andere restaurants ingezet worden. ‘Het is gek om te zeggen, maar de lockdown is voor ons positief geweest. De groei gaat harder dan verwacht’, zegt Thijs Davids van Dropper.
Vooral ‘food’ krijgen Groningers graag aan de voordeur bezorgd. De gebruikelijke pizza’s natuurlijk, maar ook borrelplankjes voor de online vrijdagmiddagborrel, of pakken koffie. ‘De dingen die je gewoonlijk op kantoor krijgt.’ Verder boeken en spelletjes. Kleding bezorgen loopt vooralsnog niet zo’n vaart. Of de snelle groei van fietsbezorging ook na corona aan zal houden, durft Davids niet te zeggen.

‘Je ziet nu veel berichten op internet en LinkedIn over aandacht voor lokale ondernemers, maar de meeste mensen bestellen nog steeds bij de grote webshops die per bestelbus bezorgen’, zegt Nick Vreeswijk van Cycloon Post en Fietskoeriers. ‘Maar de bezorging per fiets neemt wel heel snel toe; we groeien bij sommige bedrijven honderden procenten in aantallen. Het is elke dag zo druk als in sinterklaas- of kersttijd.’
Cycloon is een bedrijf dat met eigen fietskoeriers en samen met andere fietskoerierbedrijven landelijk pakketjes bezorgt. Cycloon heeft zelf 350 fietskoeriers in dienst en heeft in 2016 een samenwerking met andere fietskoerierbedrijven opgezet om landelijk te kunnen bezorgen. Onder de vlag van Fietskoeriers.nl zijn in totaal meer dan 700 fietskoeriers actief. ‘De harde groei zit in de dingen voor thuis: een abonnement op koffie, brownies, puzzels en speelgoed.’ 

De grote veranderingen in de fietskoeriermarkt waren al in gang gezet vóór de lockdown, zegt Vreeswijk. Fietskoeriers.nl haalde de laatste jaren grote klanten binnen, zoals H&M (eind vorig jaar), Futurumshop en Decathlon. Zulke bekende namen geven niet alleen meer volume, maar het wekt ook vertrouwen bij andere potentiële klanten. ‘Het helpt wel degelijk’, aldus Vreeswijk. Fietskoeriers.nl kan een derde van de huishoudens bereiken. Voor de plekken waar de fietskoeriers niet komen, is er een samenwerking met DHL.
Fietskoeriers.nl regelt de gehele afhandeling. Dus pakketjes halen, naar een sorteercentrum, vervoer per bestelbus op aardgas (minder uitstoot) naar de stad waar het heen moet en dan bezorging per fiets voor het laatste stukje. ‘Juist in die laatste kilometer kun je de meeste milieuwinst halen’, stelt Vreeswijk. ‘Zestig procent van de CO₂-uitstoot zit in de laatste kilometer. Als je drieduizend pakketjes in een vrachtwagen vervoert, is de uitstoot verdeeld over drieduizend pakketjes. Maar voor het laatste stukje naar jouw huis rijdt het busje alleen voor jou. Dat kost veel brandstof. Daar kan een fietskoerier een groot verschil maken.’ Inmiddels bezorgt Fietskoeriers.nl meer dan tienduizend pakketjes per dag. Vreeswijk rekent voor dit jaar op een verdubbeling.

‘De waarde van de fiets, dat zie je nu wel echt tijdens de coronacrisis’, zegt Jos Sluijsmans van Fietsdiensten.nl uit Nijmegen. Hij organiseert het jaarlijkse International Cargo Bike Festival (dit jaar uitgesteld vanwege corona). Het is een jaarlijks internationaal treffen van koeriers, bakfietsbouwers en anderen die zich met vrachtfietsen en bezorging bezighouden.
De groei zat al in fietsbezorging, maar Sluijsmans hoopt dat er nu echt wordt doorgepakt. ‘In China zie je dat het verkeer nu al weer vastloopt. Dat kan in Nederland ook gebeuren. Zolang iedereen overal met een bestelbusje kan komen, is er geen stimulans voor bedrijven om met bakfietsen te gaan bezorgen. Emissievrije zones zou zeker helpen. En ook een verlaging van de maximumsnelheid naar 30 binnen de bebouwde kom. Dan kunnen grote cargobikes veilig naar de rijbaan. Het zou daarnaast logischer zijn als de cargobike ook op de weg de plek inneemt van het bestelbusje.’