Het klimaat verandert. Wat moeten we doen om het broeikaseffect te keren? Vervang op de korte ritjes (tot 7,5 kilometer) de auto door de fiets. De uitkomst: met de fiets haalt Nederland al bijna een achtste van de binnenlandse Kyoto-doelen (artikel uit 2007).
Dat het klimaat door toedoen van de mens verandert, daar is inmiddels bijna iedereen het wel over eens. Wat je er aan kunt doen, dat is ook bekend. De uitstoot van broeikasgassen moet drastisch omlaag. Dat betekent dat we minder fossiele brandstoffen moeten verstoken. Maar hoe kun je dat het snelste doen? We hebben – met de hulp van het Milieu- en Natuurplanbureau en onderzoeksbureau CE – becijferd hoeveel CO2-uitstoot het zou schelen als korte autoritjes vervangen worden door fietsritten. De uitkomst: jaarlijks zou dat een uitstoot van ruim 2,4 miljoen ton CO2 schelen. Is dat veel? Een paar vergelijkingen maken de omvang duidelijk. Korte autoritjes zijn goed voor meer dan zes procent van de jaarlijkse CO2-uitstoot van al het verkeer. Dat klinkt nog steeds als een bescheiden aandeel. Maar als alle korte autoritjes door fietsritjes worden vervangen, heeft Nederland in één keer een groot deel van de doelstellingen van het Verdrag van Kyoto gehaald. Daarin staat dat Nederland de uitstoot ten opzichte van 1990 met zes procent moet verminderen. Met korte ritjes op de fiets kan al een achtste deel van de Kyoto-besparing gehaald worden.
Vervang korte autoritten door de fiets
Maar de overheid heeft er nog niet voor gekozen om de fiets voor de korte ritten actief te stimuleren. Vooral biobrandstoffen moeten de CO2-uitstoot van het verkeer laten dalen. Het is de bedoeling dat in 2010 het aandeel biobrandstof 5,75 procent zal zijn. Het kabinet besloot hiertoe omdat er steeds meer grote auto’s verkocht worden die meer uitstoten. Dankzij de biobrandstoffen kan de CO2-uitstoot met 2,1 miljoen ton dalen, schreef staatssecretaris Van Geel in maart 2006 aan de Tweede Kamer. Dat komt dicht in de buurt van de hoeveelheid broeikasgassen – 2,4 miljoen ton – die de korte autoritten produceren. Verder meldde Van Geel de Tweede Kamer dat hybride auto’s ‘aandachtsgebieden’ zijn om CO2-reducties te bereiken. Wie er eentje koopt, kan een belastingvoordeel opstrijken tot wel 6.000 euro. Maar als je gaat rekenen, blijkt de hybride auto ten opzichte van de korte fietsrit maar bar weinig CO2-voordeel op te leveren. Op de site van het ministerie van VROM staat dat een hybride auto bij 13.000 kilometer per jaar de uitstoot van 653 kilo CO2 voorkomt. Als je met hybride auto’s ook een reductie van 2,4 miljoen ton CO2 wilt bereiken, moeten er in Nederland maar liefst 3,7 miljoen van deze auto’s rondrijden. Dat komt neer op de helft van het Nederlandse wagenpark. Nou is het natuurlijk praktisch onmogelijk om alle korte ritten voortaan met de fiets te doen. Maar een kwart van de ritten is met een goed fietsbeleid en veel voorlichting misschien wel mogelijk. Dat levert dan al evenveel CO2-reductie op als 925.000 hybride auto’s.
Wat is gunstiger voor jou: leasefiets of km-vergoeding?
Rekentool voor fietsvergoeding Op 1 januari is er een nieuwe bijtellingsregeling voor leasefietsen. Daar heeft de Fietsersbond hard voor gelobbyd….
‘Deze berekening is een eye-opener. De fiets kan een veel grotere bijdrage aan het terugdringen van broeikasgassen leveren dan ik verwacht had’, zegt Hugo van der Steenhoven, directeur van de Fietsersbond. ‘De fiets is erg interessant voor bestuurders en politici om – tegen relatief lage kosten – de Kyoto-doelstellingen te halen. Groningen bewijst dat je met goed fietsbeleid veel korte autoritten kunt vervangen door fietsritten.
In Groningen groeit het fietsgebruik jaarlijks met 10 procent. In totaal gaan 60 procent van de verplaatsingen op de fiets. Dat zijn sensationele cijfers, vooral als je bedenkt dat in heel Nederland 27 procent van de verplaatsingen per fiets wordt afgelegd. Ook op de iets langere afstand valt veel te winnen. Van de ritten tussen de 7,5 en 15 kilometer wordt 16 procent op de fiets gedaan. Dat aandeel kan met de juiste maatregelen veel groter worden.’
Wat moet er dan gebeuren? Van der Steenhoven: ‘Uit onze eigen onderzoeken van de Fietsbalans weten we dat veilige en comfortabele fietsvoorzieningen meteen tot een hoog fietsgebruik leiden. Dat betekent in de praktijk dat gemeenten onder andere moeten zorgen voor goede fietspaden, een groene golf voor fietsers bij verkeerslichten en gratis bewaakte stallingen. En ik vind dat ook de landelijke overheid zich meer in moeten spannen voor de fiets. Er moet een netwerk komen van flitsfietspaden in en rond de grote steden, zodat de fiets een alternatief wordt voor de auto. We willen ook dat er fors wordt geïnvesteerd in de combinatie fiets en OV. Dat houdt in dat de stallingen beter en groter moeten worden. Vooral nu de NS heeft gezegd dat het aantal reizigers met 50 procent zal groeien. Nu al komt meer dan één op de drie reizigers op de fiets naar het station. Gigantische investeringen zijn vereist om die groei op te vangen. Ook een communicatiecampagne gericht op niet-fietsers zal helpen om mensen op de fiets te krijgen. En tenslotte moet er nagedacht worden over maatregelen om mensen te stimuleren op de fiets naar het werk te komen. Belastingvoordelen bijvoorbeeld, of goede voorzieningen op het werk, zoals douches, stallingen en een fietsenmaker die langskomt.’
Hoeveel CO2-uitstoot kan Nederland voorkomen wanneer korte autoritjes (tot 7,5 kilometer) voortaan met de fiets worden gedaan?
De berekening
Om te weten hoeveel CO2-reductie korte fietsritten kunnen opleveren, moeten we eerst uitrekenen hoeveel broeikasgassen korte autoritjes veroorzaken. Dat is relatief simpel. Je telt eerst de kilometers van alle korte autoritjes in een heel jaar bij elkaar op. Vervolgens vermenigvuldig je die kilometers met de gemiddelde CO2-uitstoot per kilometer. Het totaal aantal afgelegde kilometers van korte autoritjes hebben we berekend met gegevens uit het Mobiliteitsonderzoek Nederland 2005 van de Adviesdienst Verkeer en Vervoer van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Met behulp van deze statistieken hebben we becijferd dat er in Nederland – uitgaande van 16 miljoen inwoners – 9.636.000.000 kilometer aan korte ritjes met de auto worden afgelegd. Het Milieu- en Natuurplanbureau heeft aangeraden om voor de gemiddelde uitstoot voor korte ritjes uit te gaan van 252 gram CO2 per kilometer. Na het vermenigvuldigen van het aantal kilometers met de uitstoot komen we voor 2005 uit op 2,43 miljoen ton CO2.
De fiets, de vergeten klimaatkampioen
De fiets is het schoonste vervoermidddel ter wereld, maar in het Nederlandse klimaatbeleid speelt de fiets geen enkele rol. ‘Jullie zitten op goud, maar willen het niet hebben.’
Fietsen en klimaat: wat levert fietsen op?
Nederland is verplicht om de uitstoot van broeikasgassen in de periode 2008-2012 ten opzichte van het basisjaar 1990 met zes procent te verminderen. Dit betekent dat Nederland – volgens de laatste berekeningen – in de periode 2008-2012 jaarlijks gemiddeld niet meer dan tweehonderd miljoen ton de lucht in mag blazen. Om dat te bereiken moet er veel bespaard worden. Ruwweg de helft van de emissiereducties, twintig miljoen ton, koopt Nederland in het buitenland. De resterende twintig miljoen ton zullen we echt zelf moeten zien te bereiken. De korte fietsritjes kunnen al 2,43 miljoen ton opleveren. Dat is bijna een achtste deel van wat we volgens het Kyoto-protocol dienen te besparen. Volgens deskundigen is dat zeker de moeite waard. ‘Het zal namelijk nog moeilijk genoeg worden om de Kyoto-doelen te halen’, zegt Bettina Kampman van het onderzoek- en adviesbureau CE. En Kyoto is nog maar het begin. ‘Om klimaatverandering tegen te gaan, is er veel meer nodig’, stelt Hans Nijland van Milieu- en Natuurplanbureau. ‘De EU-doelen op de langere termijn gaan niet voor niks veel verder dan die zes procent. De EU stelt vijftien tot dertig procent voor in 2020, en het Nationale Milieubeleidsplan heeft het over een reductiedoel van veertig procent in 2030.’ Om zo’n percentage te halen, zullen we de fietsers hard nodig hebben.
Met dank voor de hulp en adviezen van Hans Nijland van het Milieu- en Natuurplanbureau en Bettina Kampman van het onderzoeks- en adviesbureau CE.
Uitstoot broeikasgas door verkeer en vervoer (2005): 39 miljoen ton
Mogelijke besparing door fietsritten: 2,4 miljoen ton
Besparing door biobrandstof (2010): 2,1 miljoen ton
Besparing door hybride auto’s (2005): 0,0034 miljoen ton
Een lijst met medewerkers
Word lid van de Fietsersbond
Steun de belangenbehartiger van fietsend Nederland en ontvang heel veel voordeel!