Japke-d. wil vouwfiets uit de trein

‘Het is een gimmick hè’, waarschuwt Bouma. ‘De vouwfiets is een terugkerende grap in mijn stukken over het kantoorleven, zoals ik ook vaak kroketten noem, en Lodewijk Asscher als ideale baas, werknemer en thuiszorgende vader.’

Maar ze raakt er wel een snaar mee, met die vouwfiets. Fans sturen haar foto’s van vouwfietsen die tussen de deuren van de trein vast zijn komen te zitten en vouwfietsen in overvolle coupés. ‘Iedereen ergert zich dood aan die vouwfietsen.’ En gimmick of niet, Bouma speelt haar rol goed, als vouwfietshater.

In de NRC schrijft ze elke week over kantoorergernissen. ‘Kantoorergernis nummer één is de open kantoortuin’, zegt ze. ‘Heel gezellig allemaal, maar aan werken kom je niet meer toe door al die collega’s die op elkaar zitten.’ Op twee van de ergernissen-top-drie staat de baas, want die begrijpt je niet. Op nummer drie staat het vaak onbegrijpelijke kantoorjargon dat managers en collega’s soms bezigen, ‘maar de vouwfiets staat zeker in de top-tien.’

Bouma vindt dat reizen met de trein een meditatief moment zou kunnen zijn waarop je een beetje kunt lezen voor je de gruwelijke hectiek van het kantoorleven in moet, of tot rust kan komen, op weg terug naar huis. ‘Het helpt dan niet als zo’n vouwfietser op het laatste moment nog zo’n stuk ijzer in een bomvolle coupé gooit. Ik vind mensen met een vouwfiets in de spits gewoon asociaal. Er zijn bussen, taxi’s, metro’s, huurfietsen ‒ waarom zou je nog?’

Ze ergert zich vooral aan ‘dat triomfantelijke’ dat veel vouwfietsers hebben. ‘Met zo’n hoofd van: ja, dit mag dus. En nog gratis ook. Ik vind het pure krenterigheid. Wél investeren in een dure Brompton, maar geen geld om een fietsje te huren of om er eentje op het station te zetten.’

Hoe de NS ooit heeft kunnen besluiten vouwfietsen de hele dag gratis toe te laten, is haar een raadsel. ‘Iemand heeft met het pistool op zijn hoofd een contract getekend. Het moet een vlaag van verstandsverbijstering zijn geweest. Omkoping met whisky, chantage misschien. Want het kán gewoon niet, al die vouwfietsen in de overvolle spits. Ik ben zelf forens. Vroeger ging ik van Utrecht naar Rotterdam, nu van Utrecht naar Amsterdam. Die treinen zitten bomvol. Voor een normale fiets moet je zes euro betalen en mag je niet eens in de spits. Maar die vouwfietsers duwen dat stalen monster gewoon naar binnen.’

‘Weet je wat het grootste probleem is van de vouwfiets?’, vraagt Bouma. ‘Ze worden niet kleiner als je ze inklapt. Het is een beetje als de Eiffeltoren. Als je die inklapt, blijft het ook nog steeds een reusachtig ding. Een vouwfiets is een Barbapapa: eerst is hij lang en dun, en ingeklapt dik en vierkant. Maar als hij is ingeklapt, neemt hij eigenlijk nóg meer ruimte in, want dan zit al dat volume rond de schenen van de medereizigers.’

Op een kwade dag zag ze in de eerste klas een vouwfiets staan met een bordje onder het zadel: ‘Weer een auto minder’. ‘Hallo, denk ik dan. Ik zit ook in de trein hoor, door mij is er ook een auto minder. Daar heb ik toch ook geen sticker van op mijn hoofd?’ Ze maakte een foto en zette hem op Twitter met de tekst: ‘Triomfantelijke vouwfietsers zijn de ergste vouwfietsers’. Haar tweet kreeg 166 likes en werd 31 keer gedeeld door mensen die precies begrepen wat ze bedoelde. Fan Betty Feenstra bedacht een tegensticker voor op de auto: ‘Weer een vouwfiets minder’.

‘Maar heus, zo serieus is het dus allemaal niet hè’, zegt Japke-d. Bouma. Ook al durft een collega van haar niet meer met haar vouwfiets op haar werk te komen, het blijft vooral een geintje. ‘Zelf heb ik er ook weinig last van. Ik reis altijd buiten de spits en ik heb op eigen kosten aan mijn werkgever bijbetaald voor een eersteklaskaart. Dan ga ik boven in de stiltecoupé zitten. Daar zie je amper vouwfietsen; die zitten meestal beneden.’

Natuurlijk zijn er ook mensen die wel met een vouwfiets móéten reizen, zegt Bouma. Zo kreeg ze ooit een reactie van een forens ergens uit het noorden van het land die uitlegde dat hij steeds in een ander dorp moest zijn voor zijn werk, en dat daar geen taxi’s of amper bussen reden. ‘Ja, dan kan je niet anders. Maar hoeveel van dat soort uitzonderingen zijn er van dat kaliber? Echt heel weinig.’ Die regeling dat vouwfietsen gratis in de spits mee mogen, moet dus worden afgeschaft. ‘Niet geleidelijk, maar zo snel mogelijk. Hup, wegwezen uit die volle spitstreinen in de Randstad. Laten we zeggen per 1 maart 2018.’

Japke-d. Bouma schrijft wekelijks een column voor NRC over hoe te overleven op kantoor. In oktober 2017 verscheen haar nieuwste boek Ga lekker zelf in je kracht staan.

Wat zijn jullie ervaringen met vouwfietsen? Heb je er zelf misschien één? Hoe reageren andere reizigers op je als je je vouwfiets meeneemt in de trein? Reageren kan op ons forum.