Voor dagelijkse boodschappen gaat bijna niemand meer naar de stad. De oude binnenstad telt nog maar één slager. Een bezoek aan de oude stad staat in deze tijd gelijk aan een dagje prettig vermaak. Gehaaste fietsers en uitpuilende rekken geven de naar vertier zoekende bezoekers geen prettig gevoel, stelt Blommendaal van Centrummanagement Utrecht. Dat is een samenwerkingsverband van ondernemersverenigingen, het grootwinkelbedrijf, de musea, horeca en eigenaren van commercieel onroerend goed.
Wat is er met de fietsers in Utrecht aan de hand?
‘De drukste fietsroute van Utrecht, die het station (west) met de Uithof (oost) verbindt, gaat dwars door de binnenstad. Als voetganger kun je soms nauwelijks oversteken. Die fietsers gebruiken de binnenstad als doorgangsgebied terwijl het niet hun bestemming is. Ze gebruiken zo de schaarse ruimte voor diegenen die er wel willen zijn. Mensen die door de stad slenteren vinden het niet prettig als je te veel voor fietsers moet uitkijken. Die oost-westroute, willen we dat wel zo houden? Zou je niet beter een fietssnelweg buiten het centrum kunnen maken? De afstand is misschien iets langer, maar als het pad lekker breed is en de fietsers vaak groen krijgen, ben je toch sneller. Dan zou je bij het station een bord kunnen zetten met de reistijden. Dan blijkt dat de langere route toch sneller is. We hebben graag dat mensen op de fiets komen, maar dan alleen bestemmingsverkeer. Gelukkig is de OV-studentenkaart niet afgeschaft. Als alle studenten naar de Uithof zouden fietsen, kun je gewoon niet meer oversteken.’
Er zullen ook klachten zijn over geparkeerde fietsen.
‘Ja, je kunt niet aangenaam lopen door al die geparkeerde fietsen op de stoep. En het trottoir is al zo smal. Door al die rommelige fietsen is de concurrentiepositie in gevaar. We moeten mensen juist pamperen zodat ze blijven komen. Ondernemers zeggen tegen mij: maak van mijn straat een voetgangersgebied. Dan zijn we tenminste al die fietsen kwijt. Ze ergeren zich ook aan de rondslingerende fietsen voor hun etalages. Daar zijn ze echt pissig over, want dat zijn de duurste vierkante meters van een winkel. Aan de vraag naar fietsenrekken tegemoet komen, heeft geen zin. Dan wordt de Oudegracht een anderhalve kilometer lang fietsenrek.’
Wat moet er met al die wildgeparkeerde fietsen gebeuren?
‘Zorg dat de stallingen die er zijn ook echt gebruikt worden. Dat je in een bepaalde straal rondom die stalling niet meer mag parkeren. Doe je dat toch, dan wordt je fiets weggehaald. Je begint eerst met voorlichting geven en flyeren. De volgende stap is weghalen, opslaan op Lage Weide (bedrijventerrein, red.) en bekeuringen uitschrijven. En misschien moet je wekelijks weesfietsacties houden. Elke week fietsen ruimen om plek te maken voor mensen die kort komen parkeren. We moeten echt wat doen, want anders gaat de fiets de auto achterna. In de jaren zeventig kon je met auto gewoon over de Oudegracht rijden. Daar kregen mensen zo’n hekel aan. Dat dreigt nu ook met de fiets te gebeuren.’
Fietsers zijn toch ook klanten van de ondernemers in de binnenstad?
‘Dat hebben we laten onderzoeken. Wat blijkt? De meeste bezoekers – 58 procent – komen met het OV naar de binnenstad. 15 procent komt met de auto, dat is in vergelijking met andere steden erg laag. En de rest komt lopend of op de fiets. Dat het OV domineert, komt doordat Utrecht veel bezoekers van buiten de stad aantrekt. De helft van de bezoekers komt van buiten de stad en het merendeel kiest dan voor de trein. Mensen uit Leidsche Rijn maken maar 1 procent van het aantal bezoekers uit. In totaal komen er jaarlijks 26 miljoen bezoekers in de historische binnenstad. Dat is veel, als je bedenkt dat er in de oude Middeleeuwse stad plek is voor 17.000 inwoners. Het zijn grote volumes in een klein gebied. En er komt geen ruimte bij.’
Als er zoveel bezoekers komen dan zit het met de belevingswaarde wel goed.
‘Utrecht doet het niet al te best. De moderne consument gaat daarheen waar het beste aanbod is, de sfeer het prettigst is en de drempels om er te komen het laagst zijn. Voor de dagelijkse boodschappen hoef je in Utrecht al lang niet meer naar de historische binnenstad. Er zijn nog maar twee groentewinkels en één slager over. De belevingswaarde van een stad is tegenwoordig cruciaal. Het gaat om centra waar je je vrije tijd besteedt, waar je een fijne middag hebt. Er moet vermaak zijn, leuke winkels, evenementen en je moet wat kunnen eten en drinken. Utrecht doet het niet zo goed. In de periode 2004-2011 heeft de binnenstad 34 procent omzet verloren. De binding van de inwoners met de stad is met 25 procent afgenomen. En de gemiddelde besteding van een bezoeker is 25 procent lager dan in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Consumenten zijn heel mobiel. Als het elders gemakkelijker of prettiger is, gaan ze daar naar toe. Al die rommelige fietsen zijn niet goed voor de concurrentiepositie.’
Denkt u echt dat al die fietsers bezoekers afschrikt?
‘De druk van al die fietsen is erg hoog geworden. Als ik naar Hoog Catharijne ga, heb ik een vrij speelveld. Daar hoef ik niet struikelend mijn weg te vinden. Ik kan er vrij lopen. Er zijn geen scooters, geen fietsers, geen uitstallingen. Een zeer geordend geheel. Buiten de mall tref ik dat wel aan. Nu heeft de oude binnenstad natuurlijk een andere aantrekkingskracht. Maar in Hoog Catharijne hoef je niet uit te kijken dat je van de sokken wordt gereden.’
‘We moeten ook denken aan mensen die slecht ter been zijn, vaders en moeders met kinderen, ouderen die een rollator nodig hebben. Willen we – om de fiets te accommoderen – deze mensen laten slalommen tussen fietsen door? Willen we ze over de rijweg laten lopen omdat er fietsen staan? Dat is gewoon asociaal. Laten we zo samenvatten: voetgangers hebben voorrang nodig in de binnenstad, auto’s en fietsen zijn middelen om naar de binnenstad te komen en moeten zich gaan gedragen als ‘gast’ in het voetgangersdomein.’
Categorieën
