VanMoof: ‘Diefstal is ons probleem’

‘Ik wil een fiets maken voor de Amerikaan die naar de Walmart gaat en daar een fiets koopt voor een paar honderd dollar. Na drie maanden heeft de fiets een slag in het wiel en wordt er niet meer op gefietst. Uiteindelijk willen wij een goede fiets voor zo’n vijfhonderd dollar kunnen aanbieden waar je zeker vier à vijf jaar lekker op fietst. Nu verkopen we 10.000 fietsen per jaar. Binnen een paar jaar willen we naar 50.000. En het extreme langetermijnplan is de grootste worden met betaalbare en robuuste stadsfietsen’, zegt Taco Carlier van VanMoof. Hij leidt het bedrijf in Amsterdam. Zijn broer Ties woont en werkt in Taiwan waar de frames en de meeste onderdelen gemaakt worden. De assemblage gebeurt in Utrecht.

Winst hebben de broers nog niet gemaakt. Dat komt later. Ze investeren al het beschikbare geld in productontwikkeling. In de tussentijd leven ze van de opbrengsten van twee andere goed draaiende ondernemingen: een IT-bedrijf en Dutchband, dat polsbandjes en consumptiemuntjes voor festivals maakt.
Taco en Ties begonnen acht jaar geleden met VanMoof omdat ze helemaal niet tevreden waren over de stadsfiets. Dat moest beter kunnen. Een dapper voornemen. Want je zou kunnen denken dat een stadsfiets na meer dan 100 jaar wel zo’n beetje uitontwikkeld is. De broers besloten zich te richten op de onoplosbare hoofdpijnkwesties van de stadsfiets. Te beginnen met de fietsverlichting. Op de gemiddelde stadsfiets zijn de lampjes eigenlijk altijd stuk. Geen enkele fietsfabrikant heeft daar ooit een oplossing voor kunnen of willen bedenken.
De oplossing is, zoals zo vaak, eigenlijk heel simpel. De lampjes zijn stevig en veilig ingepakt in de uiteinden van de dikke horizontale framebuis. Voor onverwoestbare lampjes zochten ze inspiratie in de luchtvaartsector. De keus viel op lampen die in landingsbanen verwerkt zijn. Als een Airbus of Boeing erop kan landen, moest het wel sterk zijn. De stroom kwam van een zonnepaneeltje in de lamp. Het idee was goed, maar moest nog vervolmaakt worden. Het paneeltje bleek geen betrouwbare energiebron en de lampjes gaven te weinig licht.
Taco: ‘We hebben nu Philips-lampen. Het licht is superfel en ze zijn bijna niet kapot te krijgen.’ De benodigde stroom komt uit een naafdynamo en de draden zijn netjes weggewerkt in het frame.

Daarna was het rammelende kettingslot aan de beurt. Dat moest een ‘geïntegreerd slot’ worden. Dat houdt in dat de ketting aan het frame vastzit en er ook in verdwijnt. Klinkt niet heel erg ingewikkeld. ‘Maar het is nog best lastig. De stop aan het eind moet echt supersterk zijn. De huidige frames zijn niet gemaakt om dingen in te stoppen. Wij wilden vanaf het begin dingen wegstoppen in het frame. De buizen zijn lekker dik en hebben veel ingangen.’
‘We ontwerpen alles zelf; wij doen het the hard way. De VanMoof is daardoor geen assemblagepakket van bij elkaar gezochte onderdelen, zoals de meeste fietsen. Wij ontwerpen zelf onderdelen. Daarvoor hebben we zes à zeven productontwikkelaars fulltime in dienst.’
‘Geen enkel ander fietsenmerk ontwikkelt een eigen zadelpenklem en een eigen kettingkast. Maar als je die onderdelen in moet kopen, krijgen we het niet zoals wij het hebben willen. En als je bestaande onderdelen bestelt, krijg je geen vernieuwing.’

De volgende ergernis – na haperende verlichting en het gerammel van kettingen – die de broers aanpakken, is fietsdiefstal. ‘Fietsdiefstal is er de oorzaak van dat half Amsterdam op brikken rijdt. Vroeger was het heel normaal dat je geld uitgaf voor een goede fiets. Nu niet meer, want je loopt het risico je fiets snel kwijt te raken door diefstal of wegknippen door de gemeente.’
Om fietsen terug te kunnen vinden, is VanMoof aan het experimenteren geslagen met simkaarten die ook in je mobiele telefoon zitten. De laatste twee jaar heeft VanMoof die simkaarten in de frames van elektrische VanMoofs verstopt. Doordat de fiets verbonden is met het gsm-netwerk kun je altijd je fiets op Google Maps lokaliseren. Het systeem werkte perfect. ‘Alle verdwenen fietsen zijn weer teruggevonden.’
Het probleem was om dit systeem ook op een stadsfiets werkend te krijgen. ‘Op de elektrische VanMoof heb je een dikke batterij. Op de gewone fiets was dat moeilijker. Het systeem werkt puur op de power van de naafdynamo. Die laadt de batterij weer op en die kan maximaal drie weken werken. Je kunt als dief wachten tot de batterij leeg is, maar als je hem weer gaat gebruiken laadt de batterij automatisch weer op.’ Naast een gsm-kaart is de fiets ook via bluetooth te traceren. Dat is belangrijk voor nauwkeurige plaatsbepaling op de laatste meters.

De gebroeders Carlier hebben zo veel vertrouwen in het systeem dat ze garanderen dat de VanMoof SmartBike altijd terugkomt. En als dat niet binnen twee weken lukt, krijg je gewoon een nieuwe. ‘Uiteindelijk is de garantie gebaseerd op een risicoanalyse. Ik weet hoeveel er gestolen wordt. Het belangrijkste is dat diefstal nu óns probleem is geworden. Wij gaan het oplossen, we willen kopzorgen wegnemen. We rekenen wel 98 euro voor de terugvindservice. Dat is een kleine drempel om te voorkomen dat mensen te laks worden.’
Hoe gaat een klein bedrijf dat terugvinden organiseren? ‘De belangrijkste steden waar we verkopen zijn New York, Berlijn en Nederland (voor VanMoof is Nederland eigenlijk één grote stad, red.). Daar hebben we ook vestigingen. We kunnen de fietsen lokaliseren en hebben dan bewijs in handen op grond waarvan we de politie kunnen vragen in actie te komen. Amerikanen vinden het te gek ‒ die gaan er met loeiende sirenes op af. Maar in Nederland zullen we echt druk moeten zetten op de politie. Fietsdiefstal is hier jarenlang genegeerd.’

VanMoof verkoopt wereldwijd fietsen. Hoe gaat de opsporing in gebieden waar geen VanMoof-vestigingen zijn? ‘Dan gaan we online werken en social media inzetten, klanten om hulp vragen, advertenties plaatsen. Hoe we dat precies gaan doen, weten we nog niet. Dat moeten we nog ontdekken. We begeven ons op nieuw terrein. Het is overigens opvallend dat mensen vaak gewoon vergeten zijn waar ze hun fiets hebben neergezet.’
De garantie geldt voor een periode van twee jaar. Daarna kun je de terugvindgarantie verlengen voor een tientje per maand. De garantie geldt niet voor de elektrische VanMoof, de Electrified S. ‘We bieden wel een terugvindservice. Maar een garantie dat je een nieuwe fiets krijgt is voor ons een te groot risico.’
VanMoof komt met meer vernieuwingen. Voor de SmartBike en de Electrified S heb je geen sleuteltje meer nodig. Met een app ontgrendel je via bluetooth het slot. Mocht de batterij van je telefoon leeg zijn, dan kun je nog met een afstandsbediening het slot openen. ‘Het moeilijkste was nog om het systeem hackerproof te maken.’

VanMoof is erin geslaagd om nieuwe technieken en de aloude stadsfiets aaneen te smeden. Dat spreekt mensen aan. ‘Iedereen vindt fietsen en nieuwe technieken leuk. Mensen vinden het ook leuk om het verhaal te delen. Zo hoeven wij geen reclame te maken en kunnen we ons geld steken in nieuwe ontwerpen. En met die nieuwe innovaties kunnen wij het verhaal verspreiden.’
Het verhaal verkoopt zichzelf zo goed dat mensen de nieuwe Electrified S dit voorjaar kochten zonder er ook maar een meter op gereden te hebben. ‘We hebben bijna 1000 fietsen vooruit verkocht. De fiets kost 3000 euro, maar degenen die meteen bestelden betaalden 2000 euro. Daarna loopt de prijs langzaam op. Voor ons is dit ideaal. We hoeven geen geld in voorraad te steken en we weten ook precies hoeveel we moeten investeren. Het succes overviel ons; we zijn vijf keer over het streefcijfer gegaan.’

Deze manier van fietsen verkopen is vernieuwend. ‘De fietsenbranche is erg conservatief’, vindt Taco. ‘Ik denk dat het fietsenwinkelmodel verouderd is. Ik heb te doen met de fietsenwinkels. Ze zitten met grote voorraden, wat veel geld kost. Ze kunnen zich het beste specialiseren in onderhoud en de verkoop van accessoires. Want fietsen gaan gewoon online verkocht worden.’
‘Er zijn natuurlijk veel goede fietsenwinkels. Maar we merkten dat onze fietsen vaak verstopt stonden tussen andere. Of onze fiets stond in de etalage om klanten te lokken, maar binnen verkocht de eigenaar andere merken. We hebben ook veel wanbetalers gehad. En faillissementen. Dan ben je je geld kwijt.
‘Nu verkopen wij 95 procent van de fietsen online of in onze eigen brandstores. Op die manier houden we direct contact met de consument. Voor reparaties zetten we een netwerk op van onderhoudspunten en we werken samen met de mobiele fietsenmakers van FietsNed. De marge die we aan de fietsenwinkels moesten afstaan, steken we in de verbetering van de kwaliteit.’