De grote fietsenquête: hoe ligt Nederland erbij?
Kun je ontspannen fietsen? Zijn de fietspaden goed onderhouden? Welke gemeente zorgt het beste voor zijn fietsers? De Fietsersbond heeft deze en nog veel meer vragen aan fietsers gesteld. Houten ging met de eer strijken.
Wat kwam daar verder uit? ‘Het eerste wat opvalt, is de grote deelname aan de enquête’, zegt Jaap Kamminga van de Fietsersbond. ‘Er zijn 45.000 fietsers die ons hebben verteld wat er speelt. Die betrokkenheid vind ik heel mooi. En bijzonder is dat we zoveel enquêtes hebben ontvangen dat we van 384 van de 388 gemeentes gegevens hebben. Dat is dus feitelijk van het hele land. Een fantastisch resultaat.’
En hoe ligt Nederland erbij voor de fietsers? ‘In het algemeen zijn mensen goed tevreden. Op de meeste vragen antwoorden de fietsers dat ze redelijk of voldoende tevreden zijn. Maar er zijn ook klachten. Negatief zijn mensen over de aanpak van fietsdiefstal. De aanpak van diefstal is blijkbaar heel moeilijk voor gemeenten om onder de knie te krijgen.’
Scooteroverlast
We dachten dat scooteroverlast vooral een onderwerp in de grote steden zou zijn en dan vooral Amsterdam. Maar het blijkt nu dat in Velsen – geen grote stad – fietsers ook veel last hebben van scooters.
Met de gladheidsbestrijding op de fietspaden ging het nog wel eens mis. In winters met veel sneeuw en ijs klaagden fietsers over gevaarlijk gladde fietspaden. De Fietsersbond heeft actie gevoerd voor schone paden. Gemeenten hebben borstelwagentjes voor de fietspaden aangeschaft. Dat heeft effect gehad, blijkt uit de Fietsstadenquete. Fietsers zijn nu vaak dik tevreden met de gladheidsbestrijding.
Houten fietsstad
De roem van Houten reikt tot ver over de landsgrenzen. Buitenlandse delegaties met stedenbouwkundigen en verkeersprofessionals lopen de deur plat bij de gemeente. Het model van Houten is namelijk wereldwijd uniek. Om Houten loopt een ringweg voor de auto’s. Wil je met de auto van de ene naar de andere wijk, dan moet je via de ring. Maar de fietsers kunnen lekker snel en veilig binnendoor over een netwerk van fietspaden. De fietsers zijn er zelfs na jaren nog steeds heel erg mee in hun nopjes, blijkt uit de Fietsstadenquêtes. ‘Houten is ook doorgegaan’, zegt Kamminga. ‘In de uitbreiding Houten-Zuid heeft de gemeente hetzelfde verkeersmodel gebruikt. Houten is al eens tot Fietsstad gekozen, maar de gemeente leunt niet achterover. Er is continu aandacht voor de fietser. Het is een opvallende gemeente. Het fietsgebruik is hoog, maar het autogebruik ook.’
Wat vindt de Fietsersbondafdeling Houten?
‘De structuur die jaren geleden is aangelegd, is heel erg gunstig voor het fietsverkeer’, zegt JanPeter Westein van de afdeling Houten. ‘Maar de gemeente is nog steeds bezig om de infra aan te passen aan de eisen van de tijd. De paden waren smal en worden breder gemaakt. En er zijn obstakels weggehaald. Er zijn 140 paaltjes opgeruimd. Samen met de gemeente hebben we een bewegwijzering ingevoerd die lijkt op die van het metrosysteem. Je volgt dan net als bij metrolijnen een kleur. Dat is prettig om de weg te vinden. Maar het is ook een impliciete erkenning voor het feit dat er doorgaande routes zijn ontstaan. De rode route bijvoorbeeld is nu een echte hoofdroute zonder paaltjes en obstakels. De wethouder is nu bezig met een visiedocument voor de toekomstige gemeenteraad. Hij pleit voor een kwaliteitsslag voor de doorgaande routes. En minimaal drie meter brede fietspaden in verband met e-bikes, speedpedelecs en bakfietsen.’
De andere genomineerden voor de Fietsstadverkiezing
Etten-Leur
Een verborgen parel die dankzij de enquêtes naar boven is gekomen. Wat doet Etten-Leur goed? Kamminga van de Fietsersbond: ‘Wij vermoeden dat het verplaatsen van de provinciale weg (N58) voor de fietser goed is uitgepakt. Die liep eerst tussen Etten en Leur. En nu loopt de weg eromheen. Het weghalen van die weg geeft binnen de bebouwde kom veel ruimte voor goede oplossingen voor fietsers. En Etten-Leur is een lichtend voorbeeld op het gebied van Duurzaam Veilig. Dat zijn richtlijnen voor de aanleg van veilige wegen. Etten-Leur heeft heel consequent vrijliggende fietspaden aangelegd langs 50 kilometer wegen. Dat vinden fietsers heel prettig. Ook het feit dat Etten-Leur vlakbij Breda ligt, heeft waarschijnlijk een positief effect. Breda heeft op het gebied van fietsbeleid flink aan de weg getimmerd. Dat heeft een uitstralende werking. Etten-Leur is ook meer voor fietsers gaan doen.’
Veenendaal
Veenendaal is al voor de vierde keer (in 2000, 2002, 2008 en nu dus weer) genomineerd. De gemeente won de titel Fietsstad in 2000. En ze blijven het goed doen. Wat is het geheim van Veenendaal? ‘Het zit in de cultuur van de gemeente. Het fietsbeleid wordt echt gedragen door de ambtenaren’, zegt Kamminga. Het is niet dat men in Veenendaal hele grootse meeslepende fietsprojecten heeft. De inspanningen voor de fietser uit zich in details, stelt Kamminga. ‘Als een fietspad een weg kruist, zorgt de gemeente ervoor dat er geen vervelende stoeprandjes of hobbels zijn. Het pad is heel comfortabel. Ze strijken letterlijk het pad glad voor fietsers. Veenendaal laat zien dat het werk nooit af is. Je moet alert blijven en blijven investeren. En dan word je beloond met tevreden fietsers.’
Winterswijk
Winterswijk heeft één heel gedreven fietsambtenaar en die doet blijkbaar goed werk, want de fietsers zijn dik tevreden. Winterswijk heeft jarenlang een goed en consequent fietsbeleid gevoerd. ‘Binnen en de buiten de bebouwde kom kun je goed fietsen’, zegt Kamminga. ‘Wellicht speelt ook mee dat toerisme erg belangrijk is in de Achterhoek. Er is een economisch belang om het voor de recreatieve fietsers goed voor elkaar te hebben. Maar het voornaamste is dat Winterswijk tevreden inwoners wil hebben.’
Zoetermeer
Zoetermeer is ooit ruim opgezet met een vrijliggend autonetwerk. Maar fietsers hebben ook veel eigen infrastructuur. Dat is fijn. Maar het eigen fietsnetwerk heeft in Zoetermeer ook een nadeel. De fietspaden kunnen ’s nachts donker en verlaten zijn en daardoor sociaal onveilig. De gemeente heeft daarom het Nachtnet fiets opgezet. Geselecteerde fietspaden zijn goed verlicht. Omdat de meeste fietsers die routes kiezen is het nachtnet goed gevuld met fietsers. ‘Er is echt aandacht voor de fietser.’
Oude bekenden
Veenendaal (2000) en Houten (2008) hebben al eens de titel Fietsstad gewonnen. ‘Het oordeel van de bevolking geeft aan dat het nog steeds echt goed is. Je zou gewend kunnen raken aan hoe goed het is in je woonplaats. Maar fietsers zien zelf ook dat hun gemeente veel moeite heeft gedaan. En dat zie je terug in het oordeel.’
Een lijst met medewerkers
Word lid van de Fietsersbond
Steun de belangenbehartiger van fietsend Nederland en ontvang heel veel voordeel!