‘Fietsen is het nationale tijdverdrijf van de Nederlanders en dankzij de meedogenloze vlakheid van het land vinden de locals dit de perfecte manier om zich voort te bewegen. Fietsers in Nederland hebben meestal hun eigen, goed onderhouden paden. Ze hebben de neiging om veel vrijheden te nemen en rijden vaak drie rijen dik als er geen fietspaden zijn. Ook als er wél fietspaden zijn. Je zult achter hen moeten wachten tot het veilig is om te passeren, omdat ze niet opzij gaan. Fietsers zijn niet verplicht om verkeersregels van ander verkeer te volgen en je zult merken dat ze bij eenrichtingsverkeer ook in de tegenovergestelde richting fietsen, en verwachten dat je ze doorlaat. Op kruispunten hebben fietsers hun eigen verkeerslichten om aan te gehoorzamen, maar ze testen deze regels graag uit. Wees voorzichtig bij het oversteken van oversteekplaatsen voor voetgangers. Auto’s en ander verkeer stoppen voor u, maar fietsers niet.’
Zo, die zit. Zo fietsen wij dus in Nederland. Holland Expat Center South in Eindhoven heeft als waarschuwing voor de nieuwkomer alvast deze ‘personal & social needs’ op papier gezet.
Hoe herken je een fietsende expat?
In de regio Eindhoven werken zo’n 15 tot 20 duizend expats: hoogopgeleide buitenlanders die hier tijdelijk werken. Veel van hen stappen hier ook op de fiets, soms voor het eerst.
Hoe herken je een fietsende expat? Hij of zij rijdt niet zelden op een elektrische fiets, want woont net buiten de stad, of zit op een kinderfiets; vaak de Aziaten in dit laatste geval. En vaak hebben ze een helm op. Nederland mag dan een fietsland zijn, maar wel een druk en soms onoverzichtelijk fietsland, dus potentieel gevaarlijk. Een groepje expats in Eindhoven mobiliseerde zich onlangs in een Facebookgroep: ze willen dat scooters van het fietspad worden geweerd. ‘Ze rijden als gekken en ze roepen boe’, schrijven de sympathisanten op Facebook.
IT’ers dol op groene fietsroutes
‘Expats zijn voor ons een belangrijke doelgroep’, zegt Bas Braakman, verkeersplanoloog gespecialiseerd in fietsbeleid bij de gemeente Eindhoven. Hij ging in gesprek met het Expat Centre: hoe maak je het de fietsende expat makkelijker? ‘Een expat blijkt zich niet altijd veilig te voelen. Ze zijn niet gewend aan de fietscultuur hier. De drukte, de mensen zonder licht, door rood rijden, de mentaliteit. Ze hebben soms nog nooit gefietst, of het is lang geleden, en ze kennen de regels niet. Logisch.’
Expats willen deelfietsen en e-bikes
Expats uit grote Aziatische steden zijn gewend aan deelfietssystemen. ‘Ze vragen vaak: ‘waar staan hier de deelfietsen?’. Die hebben we wel, bijvoorbeeld Hopperpoint, maar dat is nog heel kleinschalig. Bovendien werken we nog niet met slimme sloten, zoals daar, maar met docking stations’, zegt Bas Braakman van de gemeente Eindhoven.
Elektrische fietsen doen het goed onder expats. ‘Expats wonen vaak net buiten de stad in Son, Waalre, Veldhoven of Best. Dat is best een eindje fietsen. Ze hebben daarom vaak elektrische fietsen. Maar omdat ze niet altijd weten hoe daarmee om te gaan beginnen we ook met elektrische-fietstrainingen speciaal voor expats.’
Battle for talent: expats willen fietsen
Het aantal expats groeit gigantisch, vooral uit India en China. ‘Alleen al bij ASML komen er honderden per maand bij. En dan heb je nog DAF, Philips Healthcare, NXP en ga zo maar door.’ Veel van hen werken op de High Tech Campus, op de TU/e, Strijp-S of Brainport Industries Campus (BIC). ‘Er is een battle for talent gaande tussen plekken als Silicon Valley, Londen, Helsinki en München, waar wij ons met Eindhoven graag mee willen meten. Dan moeten we de expats ook iets te bieden hebben. Dat kunnen we ook op het gebied van de fietscultuur. Omdat veel expats met computers werken en vaak de hele dag achter een scherm zitten, is er behoefte om te recreëren, liefst in het groen. Eindhoven is een van de groenste steden van Nederland en van de eerder genoemde steden zijn we verreweg het groenst. Je fietst ook zo de stad uit, de Strabrechtse Heide op, of richting Oirschot en het Groene Woud.’
‘Superfietspad van de toekomst’
Braakman noemt zichzelf een ‘dagelijkse standaardfietser’, met thuis in Brandevoort (Helmond) een Cube Acid-mountainbike, een Giant AnyTour en een stationsbarrel in de garage. Vandaag is hij op een van de vijftig dienstfietsen van de gemeente naar de TU/e gekomen voor de uitreiking van het gouden certificaat ‘Fietsvriendelijk bedrijf’ van de Fietsersbond aan de TU/e en de ingebruikname van een nieuwe fietsteller.
Eindhoven ‒ een van de slimste regio’s van de wereld ‒ is het aan haar stand verplicht om ook met slimme fietsinnovaties voorop te lopen, vindt Braakman. ‘We zijn hier begonnen met de slimme fietsteller. Die is gekoppeld aan een weerstation en je kunt er boodschappen op laten zien. We hebben er acht nu; geen enkele grote stad heeft er zo veel. En we hebben de Bikescout. Die detecteert op gevaarlijke punten met slimme radars fietsers en geeft automobilisten met ledverlichting in de weg een waarschuwing. Sinds die er staan zijn er op die plekken geen ongelukken met fietsers meer geregistreerd.’
Ook de vermaarde Hovenring is een voorbeeld. De met kabels aan een pyloon hangende fietsrotonde boven een grote kruising zit vol technische snufjes, zoals ledverlichting in de reling en verwarming om het fietspad ijsvrij te houden.
En dan is er ook nog de ‘Slowlane’, een 32 kilometer lang ‘superfietspad van de toekomst’ dat de economische toplocaties in de regio straks moet verbinden op de snelste en milieuvriendelijkste manier.
'Ik wist niet dat je op een fiets zo hard kon’
Yi Qin (39) werkt op de Technische Universiteit in Eindhoven, en komt uit Beijing, China. Rijdt in Nederland op een mountainbike.
‘Drukte op het fietspad?’, zegt Yi Qin lachend. ‘Welnee, joh. In Beijing fiets je in één lange kolonne. Harder fietsen gaat gewoon niet. Je moet mee met de constante, langzame flow van de massa.’ Nog een opvallend verschil: de fietsinfrastructuur hier is beter. ‘De fietspaden zijn veel vriendelijker en vaak afgeschermd van de autoweg. De kwaliteit van het wegdek is ook beter. Maar ik moest er erg aan wennen dat sommige mensen hier zo hard fietsen. Ik wist niet dat je op een fiets zo hard kon. Omdat er zo veel ruimte is op het fietspad kun je veel harder. Sommigen fietsen met muziek. Heel gevaarlijk. En dan de elektrische fiets. Die hebben wij ook, maar hier kun je zelf meetrappen, waardoor je nog veel harder kunt. Ze komen vaak hard aanfietsen zonder te waarschuwen, of te laat. Erg gevaarlijk, ook voor de automobilist.’
Nog een groot verschil: in Chinese steden kopen weinig mensen nog een eigen fiets. ‘Bijna iedereen heeft een bikesharing-app. Toen ik hier vier jaar geleden kwam had je het bijna nog niet, maar de laatste tijd wordt het ook hier steeds populairder. En oh ja, heel fijn dat je je hier kunt verzekeren tegen fietsendiefstal. Dat kan in China niet.’
‘Ik voelde me geïntimideerd door zo veel fietsers'
Diane Daniel uit Florida werkt als schrijver/journalist in Veldhoven. Heeft thuis negen verschillende fietsen staan.
‘Ik had veel fietservaring, maar toen ik hier vier jaar geleden voor het eerst op de fiets stapte was ik heel nerveus. Ik voelde me geïntimideerd door zo veel fietsers. Het fietsen past de Nederlander als een handschoen; je merkt dat ze veel op de automatische piloot doen. Maar voor mij betekent dat dat ik vaak niet weet hoe ze gaan reageren. Het lijkt in veel gevallen op een spelletje dat in een fractie van een seconde wordt beslist. Als je even aarzelt, delf je het onderspit. Mijn strategie is nu om me altijd achteraan op te stellen. Als je met een groep bij een verkeerslicht staat, bijvoorbeeld, en het springt op groen, dan stuift iedereen alle kanten op. Als je achteraan staat, heb je overzicht. Dat je verkeer van rechts voorrang moet geven, daar raak ik maar niet aan gewend. It’s crazy! Het risico lijkt mij juist groter, maar blijkbaar werkt het. In Amerika had ik van Nederland al het beeld van cycling heaven. Dat is het ook echt. Kijk alleen naar de fietspaden. Die zie je nergens zo, zelfs niet in Kopenhagen, en zeker niet in de VS. Daar snappen mensen vaak niet eens dat fietsers op de openbare weg mogen. ‘Get on the sidewalk!’, krijg je dan toegesnauwd. Als er een ongeluk gebeurt is de fietser altijd schuldig, tenzij het tegendeel bewezen kan worden. Hier is het omgekeerd.
‘Toen ze de Hovenring hadden gebouwd ging dat viral. Ik was flabbergasted: een hangend viaduct alleen voor fietsers! Het is niet alleen esthetisch schitterend, maar ook functioneel. Really cool. Fantastisch om die in het echt te zien: wow, de Hovenring! Nu woon ik er toevallig net om de hoek en fiets ik er elke week wel een keer overheen. Je voelt jezelf er speciaal als fietser, en ook veilig daar boven. Het blijft een bijzondere ervaring; I never take it for granted.’
‘Natuurlijk is het ook relatief. Op Strijp-S bijvoorbeeld hebben ze prachtige nieuwe fietslanen, maar als je even verder in het centrum wilt oversteken is het een chaos. Dan is fietsen ineens een ramp. De verkeerslichten staan veel te lang op rood en bij groen stuift iedereen alle kanten op. Dat is ook Nederland.’
‘In de VS droeg ik altijd een helm. Dat is ook echt aan te raden. Als je daar geen helm draagt roept iedereen: zet je helm op! In Nederland heb ik die inmiddels afgezet. Het is veiliger, okay, maar soms ook wat gedoe. I completely went Dutch.’
Categorieën
